“Uiteraard moet je altijd kijken naar de feiten en omstandigheden van de specifieke zaak, maar deze uitspraak van de Commissie van Beroep is zeker interessant. De Commissie zegt namelijk expliciet dat de voorlichtingsplicht van de bank niet alleen op productniveau moet plaatsvinden, maar juist in combinatie met de lening die er bij gesloten is. De bank had als deskundige partij moeten uitleggen welke risico’s en eigenschappen aan de combinatie van beide producten kleefden. Dat heeft de bank nagelaten”, aldus Tulp.

Verongelijkt
Volgens Tulp is het voor mensen niet duidelijk dat de rente-opslag en een eventuele verhoging daarvan niet onder het rentederivaat vallen. “Als mensen aangeven dat ze het niet eens zijn met de verhoging, reageren de banken meestal wat verongelijkt door te zeggen: los dan de lening af. Als aflossing überhaupt feitelijk mogelijk is, dan wordt de renteswap speculatief en als je dat je doel is, moet dat specifiek vastgelegd worden. Vaak beteketn een negatieve waarde in de renteswap in de praktijk echter dat de aflosbevoegdheid een wassen neus is. Dat heeft de Rechtbank Noord-Nederland in 2011 al eens geoordeeld. Je kunt de lening en de renteswap niet los van elkaar zien. Je moet ze in onderlinge samenhang beschouwen.”

Productnaam
Wat ook opvallend is in de uitspraak van de Commissie van Beroep is volgens Tulp dat de Commissie zegt dat de kenmerken van het product, zonder nadere toelichting, onvoldoende duidelijk zijn. “Daarbij gaat de Commissie ook in op de naam van het product ‘Zero Cost Knock In Collar’. De naam suggereert iets wat verder strekt dan de naam doet vermoeden.”

Niet gedaan
Had de ondernemer geweten wat de gevolgen zouden zijn van de rente-opslag en de opgebouwde negatieve waarde dan zou hij niet gekozen hebben voor de combinatie van beide producten. “De Geschillencommissie stelt juist dat als ze het wel hadden geweten, het product ook hadden afgenomen. En dan is er geen schade. Maar volgens de Commissie kun je niet zeggen dat deze mensen de renteswap ook hadden genomen als ze wel goed waren geïnformeerd. De Commissie gaat er dus van uit dat ze dan geen renteswap hadden genomen en dat zorgt er nu voor dat ING € 250.000 moet betalen. In rechtsoverweging 4.8 van de uitspraak gaat de Commissie van Beroep in op de schadeberekening, en berekent die als het verschil tussen de vastgezette rente en de variabele rente. Omdat de Euribor zo gedaald is, levert dat een fors schadebedrag op. Dat heb niet vaak eerder zo gezien. De Commissie van Beroep hecht dus waarde aan het argument van de ondernemer dat hij nauwelijks heeft kunnen profiteren van de neergaande rente. Dat is bijzonder”, aldus Tulp.

Interessant
De Commissie van Beroep bevestigt in de ogen van Tulp dat aanbieders goed moeten voorlichten en dan niet alleen over de eigenschappen van de renteswap maar juist ook over de combinatie met de lening. “Banken hebben twee petten op. Het ene moment zijn ze adviseur en als ze iets kunnen verkopen zijn ze wederpartij. Daarvan zegt de Commissie nu dat ze in beide gevallen adviesplicht en dus zorgplicht hebben. Vanuit die optiek is deze uitspraak zeker interessant voor ondernemers die een rentederivaat hebben gesloten.”