DNB wacht spatten zeepbel niet af: banken moeten 3 miljard extra kapitaal aanhouden

Banken die hypothecaire leningen verstrekken moeten meer kapitaal in kas gaan houden. Voor de hele bancaire sector gaat het in totaal om 3 miljard euro. Met die maatregel wil DNB voorkomen dat banken in de problemen raken bij een correctie van de huizenprijzen. De toezichthouder is van mening dat banken het risico op wanbetaling van hypotheken momenteel te laag inschatten.

Volgens DNB is de risicogweging van hypotheken bij banken momenteel de laagste in de hele EU. De centrale bank gaat daarom een ondergrens opleggen voor hypothecaire portefeuilles. Die ondergrens is afhankelijk van de LTV van de portefeuille. Hypotheken gefinancierd met NHG zijn uitgesloten van de maatregel.

LTV verlagen

De stijging van de huizenprijzen kunnen verklaard worden door de lage rente en een achterblijvend aanbod, maar er zijn volgens DNB ook signalen van overwaardering. De toezichthouder ziet ook dat het leengedrag van consumenten steeds risicovoller wordt. Dat maakt ze kwetsbaarder in het geval van een prijscorrectie. DNB stelt daarom in het persbericht dat ook een verdere verlaging van de LTV de negatieve economische effecten zou kunnen verkleinen.

Stresstest

Banken lopen volgens DNB ook grote risico’s als de huizenprijzen plotseling zouden dalen. “Stresstesten wijzen uit dat in een zwaarweerscenario de verwachte verliezen van banken op hypotheken fors kunnen oplopen, als de kans op wanbetaling toeneemt door bijvoorbeeld een sterke stijging van de werkloosheid, en tegelijkertijd de waarde van het onderpand door de huizenprijscorrectie sterk daalt.”

Minister Hoekstra

Opmerkelijk is dat de maatregel haaks lijkt te staan op de opvattingen van minister van Financiën Wopke Hoekstra. In april schreef hij nog aan de Tweede Kamer geen aanleiding te zien om de hypotheekregels aan te scherpen. Verplicht annuïtair aflossen, verlaging van de LTV en het afbouwen van de hypotheekrenteaftrek waren volgens hem voldoende om de risico's het hoofd te bieden. "Mede door deze maatregelen is het risico op restschulden en betalingsproblemen gedaald. Ook wordt de schuldfinanciering beperkt doordat het kabinet de maximale renteaftrek versneld afbouwt met 3%-punt tot 37,05% in 2023", schreef Hoekstra destijds.

Beperkt effect consument

DNB schat dat de risicoweging toeneemt van 11 procent tot 14 à 15 procent. Concreet staat dat gelijk aan 3 miljard euro extra kapitaal. “De maatregel heeft naar verwachting beperkt effect op de hypotheekrente. Huizenkopers zullen derhalve naar verwachting maar zeer beperkt worden geraakt door deze maatregel”, schrijft DNB.

Tijdelijk

De maatregel gaat naar verwachting pas in het najaar van 2020 in en is waarschijnlijk tijdelijk. Vanaf medio 2022 zullen nieuwe Basel-eisen voor kapitaal worden ingevoerd die volgens DNB een vergelijkbaar effect zullen hebben op de risicoweging van hypothecaire portefeuilles.