De oorzaak van het probleem is volgens de advocaten dat de huidige leeftijdsafhankelijke pensioenpremie wordt vervangen door een universeel vlakke premie. Met name jonge werknemers in een premieregeling die de afgelopen jaren minder hebben bijgedragen dan de vlakke premie, kunnen dat verschil daardoor straks niet meer compenseren met een hogere inleg. “Om dit probleem op te lossen is een overgangsregeling bedacht, maar daar zitten een paar weeffouten in,” stellen Nicolette Opdam en Bianca van Tilburg, pensioenexperts bij HVG Law.
Miljoen Nederlanders in de problemen
Het pensioenakkoord is bedacht om het generatieconflict en het langlevenrisico op te lossen dat speelt bij middel- en eindloonregelingen. "De uitkeringenpot is daar namelijk te klein, waardoor jongeren zowel de uitkering van de ouderen moeten financieren als hun eigen oudedagvoorziening moeten opbouwen", legt Opdam uit. "Al die regelingen worden omgezet naar een beschikbare premieregeling met een leeftijdsonafhankelijke premie. Daarbij worden geen beloftes gedaan over de hoogte van de uitkering. Een overgangsconstructie gaat de negatieve effecten voor de deelnemers beperken."
Weloverwogen en broodnodige oplossing
“Voor de deelnemers aan middel- en eindloonregelingen is de overgangsregeling een weloverwogen en broodnodige oplossing zonder wereldschokkende nadelen,” aldus Van Tilburg. “Maar de overgangsconstructie geldt straks óók voor werknemers die nu al een beschikbare-premieregeling hebben. En omdat die regelingen fundamenteel anders zijn opgezet, krijgen zij te maken met hun eigen palet aan nadelige effecten. En die zijn niet afgedekt.”
Lager pensioen opbouwen
Het gevolg is dat ongeveer een miljoen huidige en toekomstige deelnemers aan zo’n regeling straks een lager pensioen opbouwen dan ze nodig hebben om later rond te komen, stellen de advocaten. Van Tilburg: "In tegenstelling tot de deelnemers aan middel- en eindloonregelingen, is er voor hen geen mogelijkheid om deze negatieve effecten te beperken."
De overgangsregeling leidt voor deelnemers volgens HvG aan een beschikbare premieregeling tot een paar forse problemen.
Compensatie bij overstap naar een vlakke premie
Net als bij pensioenfondsen met een middelloonregeling zou de overstap naar een vlakke premie gepaard moeten gaan met compensatie voor deelnemers in de gevallen dat ze toekomstige pensioenopbouw mislopen. Opdam: "Het blijkt bij premieregelingen niet mogelijk om dit kostenneutraal op te lossen en daarom is in de Hoofdlijnennotitie een overgangsmaatregel voorgesteld. De maatregel houdt in dat bestaande deelnemers pensioen blijven opbouwen volgens de huidige regels en dat nieuwe deelnemers pensioen opbouwen volgens de nieuwe systematiek. Hierbij is een vlak premiepercentage het uitgangspunt. De overgangsmaatregel is bedoeld om de effecten bij overgang naar een vlakke premie zoveel mogelijk te beperken. Dit is uiteraard goed bedoeld en zou een oplossing moeten bieden voor bestaande premieregelingen. Maar het heeft ook een aantal ongewenste effecten, waardoor wij geen voorstander van deze oplossing zijn en ervoor pleiten de huidige systematiek voor premieregelingen te handhaven."
Pensioengat bij baanwissel is ongewenst
Deelnemers krijgen onbedoeld met een pensioengat te maken als zij van baan wisselen, stelt Van Tilburg. "Zij bouwen voortaan pensioen op met een vlakke leeftijdsonafhankelijke premie en gaan daardoor minder inleggen dan vereist is voor een adequate pensioenvoorziening. Dit kunnen zij achteraf niet meer corrigeren. Hiermee wordt de arbeidsmobiliteit bemoeilijkt."
Jonge werknemers benadeeld
Werkgevers zijn vrij om zelf een premiepercentage vast te stellen, legt Opdam uit. "In de nieuwe regeling gaat de pensioenpremie voor jonge mensen flink omhoog. Dit kan voor werkgevers met veel jonge werknemers aanleiding zijn om minder dan het maximale percentage aan pensioen in te leggen omdat zij anders veel duurder uit zijn dan nu het geval is. Hierdoor zullen jonge werknemers vanaf het begin al een lager pensioen opbouwen, wat zij straks niet meer kunnen inhalen."
Gelijke behandeling?
De overgangsregeling zorgt ervoor dat werkgevers straks twee regelingen naast elkaar krijgen, aldus Van Tilburg. "De nieuwe en de oude. Dit kan leiden tot een ongelijke behandeling en pensioenopbouw op basis van leeftijd bij arbeid. Wie dit aanvecht, kan juridisch sterk staan. Dit zadelt werkgevers op met een probleem dat zij met de huidige voorstellen niet kunnen oplossen."
Kostenstijging voor werkgevers
De voorgestelde overgangsmaatregel leidt tot hogere kosten voor werkgevers vanwege complexe administraties, zegt Opdam. "Het gevaar bestaat dat dit bij budgetneutraliteit leidt tot nog lagere premies met als gevolg dat er niet een adequaat niveau voor pensioenen wordt bereikt."
‘’Het idee achter de nieuwe maatregelen is dat ze beter aansluiten bij de maatschappelijke ontwikkelingen en dat ze de arbeidsmobiliteit bevorderen. Voor ongeveer 1 miljoen mensen zal de huidige regeling dat doel niet bereiken. Integendeel: in plaats van iedereen gelijk te trekken, worden de verschillen juist groter. Het zou daarom beter zijn als de nieuwe overgangsregeling alleen gaat gelden voor middel- en eindloonregelingen. Premieregelingen hoeven niet gewijzigd te worden aangezien deze in de huidige vorm al voldoen aan de doelstellingen van het Pensioenakkoord."
