De man werkt sinds 2015 op zzp-basis als consultant op het gebied van ondergrondse infrastructuur. Per 1 maart 2020 sluit hij als 55-jarige bij TAF een AOV met een wachttijd van 60 dagen en een verzekerd bedrag van € 2.400 per maand. Hij moet een gezondheidsverklaring invullen en antwoordt met 'nee' op de vraag of hij ooit drugs heeft gebruikt. Dat is maar goed ook, want arbeidsongeschiktheid als gevolg van gebruik van verdovende middelen is van dekking uitgesloten.
Covid en herseninfarct
De consultant krijgt eind december 2021 last van luchtwegproblemen en in februari 2022 wordt bij hem een coronabesmetting geconstateerd. In september dat jaar valt hij uit met aanhoudende hoest- en griepklachten en benauwdheid. Daar blijft het niet bij, want in november komt er nog een herseninfarct bovenop.
De neuroloog die hem behandelt, noteert in zijn rapport "geeft aan momenteel drugs te gebruiken". Het blijkt om cocaïne te gaan, die hij tijdens het weekend gebruikt in combinatie met een joint. Aan de huisarts meldt de neuroloog daarnaast dat de man rookt, een verhoogde bloeddruk heeft en daarnaast ook een verhoogd cholesterolgehalte.
Snuiven komt aan het licht
De consultant meldt zich in januari 2023 arbeidsongeschikt bij TAF. Een maand later constateert de cardioloog een verdikte hartspier. Het externe medisch adviesbureau van TAF beoordeelt de zaak en krijgt ook de opmerking van de neuroloog onder ogen over het drugsgebruik. Daarmee is de man eind 2022 gestopt, geeft hij zelf aan bij navraag.
De medisch adviseur meldt bij TAF dat het weekendgebruik van cocaïne waarschijnlijk al meerdere jaren het geval was. En als dat cocaïnegebruik eerder bekend was geweest, zou de man niet zijn geaccepteerd. Herverzekeraars Life Guide en Ascent eisen dat iemand minimaal vijf jaar 'clean' is. "Verder is de medische literatuur ook helder over de sterk verhoogde cardiovasculaire risico’s van hersenincidenten bij dit middelengebruik."
Advies: incidenteel gebruik hoeft niet gemeld te worden
TAF twijfelt niet: eind juni 2023 wordt de polis per direct beëindigd vanwege het verzwegen drugsgebruik. De verzekerde van TAF stapt vervolgens naar de rechter: hij eist dat hij alsnog de maandelijkse uitkering zal ontvangen. Het verweer van TAF is dat de man zijn mededelingsplicht heeft geschonden en dat de arbeidsongeschiktheid het gevolg is van drugsgebruik.
Maar de consultant beweert dat hij ten tijde van de aanvraag al langere tijd geen drugs had gebruikt. Hij is daarmee gestopt toen hij in 2015 fulltime als zzp'er aan de slag ging. Hij was slechts een incidentele 'feestgebruiker'. Zijn assurantietussenpersoon heeft hem verteld dat incidenteel drugsgebruik in het verleden niet hoeft te worden vermeld. Pas eind 2021 heeft hij zijn oude gewoonte weer opgepakt. Bovendien is helemaal niet zeker dat drugsgebruik de oorzaak is van zijn arbeidsongeschiktheid.
Mededelingsplicht geschonden
De rechter is het met TAF eens dat de mededelingsplicht is geschonden: de man heeft immers erkend dat hij vóór februari 2020 drugs had gebruikt. "Hij had daarom de vraag of hij drugs gebruikte of ooit drugs had gebruikt, naar waarheid met 'ja' moeten beantwoorden."
Toch pakt de uitspraak positief uit voor de verzekerde. De rechter vindt namelijk dat niet kan worden gesteld dat sprake was van jarenlang cocaïnegebruik. Dat is een aanname van de medisch adviseur. "De neuroloog schrijft immers over het middelengebruik van [de consultant] in november 2022 zonder te vermelden hoelang dat gebruik al plaatsvond." De uitleg van de consultant zelf, dat hij in 2015 is gestopt en pas in de loop van 2021 weer is begonnen, kan dus waar zijn.
Geen opzet dankzij tussenpersoon
TAF kan niet hardmaken dat de verzekerde, de verzekeraar opzettelijk wilde misleiden. Daarvoor is nodig dat de aanvrager wist dat kennis van drugsgebruik tot afwijzing zou leiden. "Hieruit volgt dat niet elke bewuste schending van de mededelingsplicht ook een opzettelijke misleiding inhoudt. De verzekeringnemer moet hebben gehandeld tegen beter weten in."
Daarvan is hier geen sprake, oordeelt de rechtbank. De verzekeringnemer moest wel begrijpen dat drugsgebruik voor een verzekeraar van belang kan zijn bij de acceptatie, omdat algemeen bekend is dat dat schadelijk kan zijn voor de gezondheid. Maar de consultant komt daar onderuit met zijn stelling dat hij bij de aanvraag al ongeveer vijf jaar geen drugs meer had gebruikt, én van zijn assurantietussenpersoon te horen had gekregen dat hij daarom de vraag naar drugsgebruik met ‘nee’ kon beantwoorden. "De rechtbank ziet geen grond om de juistheid van deze stelling in twijfel te trekken."
Omdat de verzekerde handelde conform het advies van zijn tussenpersoon, is naar het oordeel van de rechtbank geen sprake van opzettelijke misleiding. Hij meende immers dat zijn drugsgebruik uit het verleden niet relevant was voor zijn aanvraag.
Andere zaak niet relevant
TAF haalt nog een rechtszaak uit 2012 aan, waarin een verzekerde van Aegon bot ving met zijn pleidooi dat het drugsgebruik in het verleden lag en slechts incidenteel was geweest. De rechter oordeelde toen dat eenmaal per maand niet 'incidenteel' is en dat de verzekerde geen recht op een uitkering had omdat hij simpelweg de mededelingsplicht had geschonden.
Dat verhaal gaat hier niet op, aldus de rechtbank, omdat de verzekerde in die zaak geen assurantietussenpersoon had die had gezegd dat hij de vraag naar drugsgebruik met 'nee' kon beantwoorden.
Acceptatiebeleid niet duidelijk
TAF kan ook niet duidelijk maken dat het acceptatiebeleid bij harddrugsgebruik in het verleden was gestoeld op de richtlijnen van de herverzekeraars ('minimaal vijf jaar clean'). "Desgevraagd heeft TAF verklaard die guidelines niet te kennen en daar niet over te beschikken." Bovendien heeft TAF niet verteld welke consequenties drugsgebruik over het algemeen heeft voor de acceptatie van aanvragen.
Tot slot is niet aangetoond dat het drugsgebruik tot de arbeidsongeschiktheid heeft geleid. TAF heeft alleen in algemene zin betoogd dat drugsgebruik een verhoogd risico op hart- of hersenaandoeningen oplevert. "Daarbij is van belang dat uit de rapportages van de neuroloog en cardioloog, en uit de verklaring van [de consultant] over erfelijke aanleg, blijkt van de aanwezigheid van meerdere risicofactoren."
TAF moet de polis voortzetten, maar er moet nog worden vastgesteld in welke mate de verzekerde arbeidsongeschikt is. Dat wordt in een later stadium bepaald.
