Verzekeraars mogen binnen de Nederlandse wet alleen korting geven op de aanvullende zorgverzekering. Dat maakt volgens de auteurs dat er met de gezondheidsprogramma’s niet gevreesd hoeft te worden voor de solidariteit van het stelsel. Wel zijn er vragen te stellen over mogelijk paternalisme, privacy, doelmatigheid en de rechtvaardigheid om onderscheid te maken op basis van gedrag.

Bestraffen is paternalistisch

Als voorbeeld noemen ze de Amerikaanse verzekeraar Medicaid die het recht op bepaalde vergoedingen stopzet als verzekeringsnemers zich niet houden aan bepaalde voorwaarden zoals therapietrouw. “In Nederland zou zo’n praktijk waarschijnlijk slecht vallen – dat zou te paternalistisch zijn”, schrijven de auteurs in de NRC.

Het verschil met ASR en Menzis is dat de Nederlandse verzekeraars goed gedrag belonen in plaats van slecht gedrag bestraffen. “Daarbij staan de verzekeraars wel voor de vraag of het belonen van individuen op basis van gezond gedrag houdbaar is: er is lang niet altijd een causaal verband tussen ongezond gedrag en hogere zorgkosten.”

Andere verzekerden worden niet gedupeerd

Jongsma en Bertens zien weinig kwaad in douceurtjes als het terugverdienen van een stappenteller of korting op sportproducten. Maar alleen zolang andere verzekerden niet direct gedupeerd raken door het ‘Fitbit-voordeel’ voor gretige bewegers. “Uiteindelijk wordt ook inspanning beloond en niet gezondheid an sich.”

'Financiële verschillen marginaal'

De twee auteurs vinden Vitality vooral een onschuldig initiatief, maar laten ook iets doorschemeren van hun verwachtingen van het programma. “De financiële verschillen tussen app-gebruikers en niet-gebruikers zullen zeer waarschijnlijk marginaal zijn en de app en beloning zijn niet dwingend. Bovendien is gedragsverandering moeilijk en zal waarschijnlijk slechts een kleine groep zich aangesproken voelen; namelijk zij die hun gezondheid toch al belangrijk vinden.”