Alfred Lagendijk en Nadine Ballangée
In de levensloopregeling kan maximaal 210% van het salaris worden gedoteerd. Door rendementsbijschrijvingen kan dit bedrag hoger uitvallen. In tegenstelling tot pensioen kan dit bedrag tussentijds worden opgenomen voor verlof, waarna het tegoed wederom met fiscale ondersteuning kan worden gevuld. In principe is de opbouwmogelijkheid dus vrijwel onbeperkt. Bij pensioen behoort dit niet tot de mogelijkheden, omdat afkoop immers is verboden.
Afkoop
Als het levenslooptegoed op de pensioendatum nog niet is opgebruikt, wordt het tegoed in zijn geheel uitgekeerd en belast als loon uit tegenwoordige dienstbetrekking. Gedurende de opbouwfase heeft het tegoed niet tot de grondslag van box III behoord. Door de afkoop op de pensioendatum krijgt de werknemer een groot bedrag in handen, dat kan worden ingezet voor consumptieve doeleinden. Deze afkoopmogelijkheid is voor pensioen niet aanwezig. Levensloop is daarmee een geschikter instrument voor inkomensplanning.
Inkomensspreiding
Voor werknemers die op 1 januari 50 jaar maar nog geen 55 jaar zijn, is het mogelijk om het gehele jaarsalaris te storten in de levensloopregeling. Het fiscale maximum van het in totaal op te bouwen levensloopsaldo van 210% van het jaarloon geldt voor hen ook.
Voor werknemers die hun gehele salaris in de levensloopregeling mogen storten, geldt dat zij, door van deze mogelijkheid gebruik te maken, hun inkomen kunnen sturen. Door in enig jaar namelijk het salaris op zo'n laag niveau te stellen dat de hypotheekrenteaftrek nog net geëffectueerd kan worden en het meerdere in de levensloopregeling te storten, kunnen er progressievoordelen worden behaald. Een voorbeeld:
- leeftijd werknemer 52 jaar;
- salaris _ 100.000;
- hypotheekrente _ 25.000;
- einde dienstbetrekking 60 jaar;
- uitkering levensloop tussen 60 en 65 jaar;
- rendement in box III gemiddeld 2,4%.
Een overzicht van de gevolgen van de mogelijke hoogtes van de levensloopinleg voor de inkomsten uit werk en woning ziet er als volgt uit: Levensloopinleg in % van het loon 12% 25% 50% 75% Loon 100.000 100.000 100.000 100.000 Eigenwoningforfait 6.000 6.000 6.000 6.000 af: Aftrekbare kosten eigen woning 25.000 25.000 25.000 25.000 af: Levensloopinleg 12.000 25.000 50.000 75.000 Belastbaar inkomen box I 69.000 56.000 31.000 6.000 Inkomensheffing box I 25.110 21.595 11.573 2.064
De hoogste belastingbesparing wordt behaald bij een levensloopinleg van 81%.
Belastingvoordeel
Het (belasting)voordeel bestaat uit meerdere aspecten. Ten eerste kan de levensloopinleg, bij een inleg van 29% van het loon, tegen 52% worden afgetrokken van het belastbaar inkomen. Hierdoor wordt 52% belastingheffing over de gehele levensloopinleg bespaard. Wordt er meer gespaard dan 29% van het salaris, dan wordt het meerdere afgetrokken tegen 42%.
Ten tweede kan er een zogenaamd progressievoordeel worden behaald in de uitkeringsfase, doordat de levensloopuitkeringen grotendeels met 42% worden belast, terwijl de levensloopinleg tegen 52% is afgetrokken. Dit geldt alleen wanneer er geen andere box I-inkomsten zijn. Ten derde wordt de box III-heffing, het inkomen uit sparen en beleggen, van 1,2% voorkomen.
Er kan zelfs een nihil-inkomen worden gecreëerd. Door vervolgens gebruik te maken van de mogelijkheid tot inkomensmiddeling, kan er veelal ook over reeds verlopen jaren belasting worden teruggevraagd. Kanttekening is wel dat er een inkomen moet zijn om in het onderhoud te voorzien. Voor directeuren-grootaandeelhouders (dga's) is dit betrekkelijk eenvoudig te realiseren via dividenduitkeringen.
Inkoop pensioen
Inkopen van pensioentekorten uit het verleden is een veel voorkomende handeling, met name voor dga's. Hierbij is een aandachtspunt, ondanks recente arresten van de Hoge Raad, dat de inkoop niet tot een onzakelijke beloning mag leiden. Deze zakelijkheidstoets kan vooralsnog worden gepasseerd door de levensloopregeling vol te storten (eventueel met het gehele jaarsalaris) en vervolgens het levenslooptegoed om te zetten in pensioen. Voor de levensloopregeling lijkt de zakelijkheidstoets namelijk niet te gelden.
Bij emigratie wordt er een conserverende aanslag opgelegd over het opgebouwde pensioenkapitaal. Hiervoor hoeft echter geen zekerheid meer te worden gesteld. Een dergelijke conserverende aanslag is bij levensloop niet van toepassing.
Sociale premies
Over de inleg in de levensloopregeling zijn tot een inkomen van circa _ 43.000 premies werknemersverzekeringen verschuldigd. Over pensioenpremies is dit niet het geval. Het positieve gevolg is, dat de inleg in de levensloopregeling het recht op een werknemersverzekering als WW niet verlaagt. Bij pensioenpremies is dit wél het geval.
Overigens leidt inleg in de levensloopregeling wel tot een lager netto-inkomen.
Echtscheiding
Het levenslooptegoed is een individueel recht van de werknemer, het is echter geen verknocht recht. Dit betekent dat het opgebouwde tegoed onder de regels van het huwelijksgoederenrecht valt. Het tegoed kan niet (deels) worden overgedragen aan de ex-partner. Dit zou namelijk een niet toegestane afkoop betekenen.
Het tegoed moet bij echtscheiding volgens de regels van het huwelijksvermogensrecht tussen de partners worden verrekend met overige vermogensbestanddelen. Bij een huwelijk op huwelijkse voorwaarden, is het dus mogelijk om het levenslooptegoed buiten de gemeenschappelijke boedel te houden.
Op de verdeling van pensioen bij echtscheiding hebben de regels van het huwelijksgoederenrecht geen invloed. Hier is de Wet verevening pensioenrechten bij echtscheiding van belang. Om de verevening van pensioenrechten bij scheiding te voorkomen, moeten er dus afwijkende afspraken worden gemaakt, terwijl het levensloopsaldo het huwelijksgoederenregime volgt.
Alternatief
Al met al is de levensloopregeling een reëel alternatief voor pensioen. De grote mate van flexibiliteit en bestedingsmogelijkheden dragen hieraan bij. Toegegeven, het voordeel kan per individuele situatie afwijken, maar op de keper beschouwd is de levensloopregeling een serieus alternatief voor pensioen en een perfect nieuw speeltje voor financiële planners en tussenpersonen.
Pensions Actuarial & Insurance Services van PricewaterhouseCoopers Belastingadviseurs.