Bij navraag blijkt de AFM, in de persoon van woordvoerder hypotheken Yolanda Bieckmann, bereid om te reageren op de oproep van Ockto, om één datum vast te stellen waarop alle hypotheekadviseurs de studieschuld verplicht mee moeten nemen.

Wat vinden jullie van de oproep van Ockto, om één vaste datum uit te roepen, waarop het meenemen van een studieschuld verplicht is?
Bieckmann: “In algemene zin is het goed dat Ockto aandacht vraagt voor het feit dat een studieschuld niet altijd wordt meegenomen in het adviesgesprek. Het vragen naar de financiële positie, waar een studieschuld ook onder valt, is echter sinds de invoering van de Wft al verplicht voor de hypotheekadviseur.”

“Daarnaast heeft de consument de verantwoordelijkheid om alle financiële verplichtingen te melden bij het aanvragen van een hypotheek. Dit geldt ook voor een studieschuld. Wij hebben er overigens al vaker voor gepleit om ook studieschulden te laten registreren bij Stichting BKR, zodat ook altijd verifieerbaar is of er wel of geen studieschuld aanwezig is.”

Het meenemen van een studieschuld ís al verplicht, zeggen jullie dus zelf, maar tegelijkertijd constateren jullie ook dat veel adviseurs het thema toch onbesproken laten in het adviesgesprek. Hoe kan dat dan?
“Dat is een vraag die jullie aan hypotheekadviseurs moeten stellen. De AFM zal in ieder geval dit jaar onderzoek doen naar de kwaliteit van het hypotheekadvies, waar dit onderdeel van is.”

Nu de hypothekenmarkt een stuk minder druk is dan pak ‘m beet een jaar geleden; verwachten jullie dat het thema studieschuld alleen maar meer vermeden zal worden in adviesgesprekken, of verwachten jullie dat er juist ruimte voor ontstaat nu?
“In het hypotheekadviesgesprek moet altijd worden gevraagd naar alle financiële verplichtingen waaronder de mogelijke studieschuld. Of dit al dan niet besproken wordt zou niet afhankelijk moeten zijn van de ontwikkelingen op de hypotheekmarkt.”

In hoeverre voeren jullie nu actief toezicht op het meenemen van studieschuld door hypotheekadviseurs? Daar lijkt het volgens Ockto aan te schorten: verplichten zonder toezicht te houden daarop betekent in de praktijk dat veel partijen het onderwerp uiteindelijk toch lijken te mijden.
“Zoals hiervoor benoemd voeren we dit jaar onderzoek uit naar de kwaliteit van advies en dus ook naar het uitvragen van studieschulden.”

Wat houdt dit onderzoek in?
“De laatste keer dat wij thematisch adviesgesprekken hebben onderzocht is al enige tijd geleden. Naar aanleiding van dat onderzoek zijn de leidraden voor hypotheekadvies opgesteld die de kwaliteit van advies helpen borgen.”

“In het nieuwe onderzoek gaan wij kijken naar wat bij de adviesgesprekken wordt besproken, ingewonnen, geadviseerd en vastgelegd. Het draait om passend advies. Hoe gaan adviseurs bijvoorbeeld om met de toenemende hoeveelheid onderwerpen die in een gesprek aan orde moeten komen? Zoals onder meer verduurzaming van de woning en inderdaad ook de studieschuld. Wij weten ook dat bij het afsluiten van een hypotheek steeds minder levensverzekeringen en arbeidsongeschiktheidsverzekeringen worden afgesloten. Is dat dan een bewuste keuze van de consument of zijn adviseurs daar niet alert genoeg op? Hoe wordt de fiscaliteit in het advies verwerkt? Dat zijn zaken die wij meenemen in ons onderzoek.”

“De problemen op de woningmarkt zijn namelijk hardnekkig. Voor starters met een modaal inkomen is het nauwelijks mogelijk een geschikt huis te kopen. Kopers op de woningmarkt raken daardoor snel in de verleiding om maximaal te lenen om een huis te kunnen kopen. Daar komt bij dat Nederlandse huishoudens, in vergelijking met andere landen, al een hoge hypotheekschuld hebben. Dat is zorgwekkend omdat schulden iemand financieel kwetsbaar maken bij gebeurtenissen als baanverlies of scheiding. Wij vinden het belangrijk dat hypotheekverstrekkers en -adviseurs het klantbelang centraal stellen en eraan bijdragen dat consumenten verantwoorde keuzes maken.”