Het beperken van de hypotheekrenteaftrek tot 30 jaar is al in 2001 aangekondigd en over nog geen tien jaar is het zover. Het was een van de eerste maatregelen in het beperken van de fiscale bevoordeling van huizenbezitters. Wie grofweg voor de eeuwwisseling al een eigen huis had, kan vanaf 2031 de rente over een eventuele hypotheek niet meer aftrekken. En daarna volgen jaarlijks de mensen die in de jaren vanaf 2002 hun eerste hypotheek sloten.
Controle onmogelijk
Het is een mooi idee, maar het zal in de praktijk tot problemen leiden, zegt Kuik. Wie voor 2001 al eigenwoningbezitter was, moet diep gaan graven in archiefkast en geheugen. "Weet je over tien jaar nog hoeveel hypotheken je allemaal hebt gehad en wat de consequenties zijn geweest als je een keer gescheiden bent? Heb je verhoogd of afgelost, heb je een beleggingsproduct gekoppeld? Wie heeft dat duidelijk op een rij staan?" Maar heel weinig mensen, schat Kuik in, en de Belastingdienst al helemaal niet. "Zij zullen nooit kunnen controleren wie er na 2031 wel en niet recht heeft op renteaftrek en hoeveel. De Archiefwet bepaalt namelijk dat bewaarde gegevens na twaalf jaar vernietigd moeten worden."
Kortom: die hele regeling is dus een wassen neus?
"Daar dreigt het wel op uit te draaien. Vergeet daarbij niet wat voor impact dit heeft op hypotheekadvies en de zorgplicht. Voor adviseurs en geldverstrekkers maakt die beperking tot 30 jaar het nu heel moeilijk om een goed advies te geven. Je moet bijvoorbeeld voor iemand die nu tegen de 60 is een beeld hebben van de pensioensituatie over tien jaar. Adviseurs moeten aan veel regels voldoen, maar hoe kun je nu een kwalitatief goed advies geven als onduidelijk is hoe de netto-maandlasten eruit komen te zien?"
Tweedeling
"De eigenwoningregeling is eigenlijk failliet. Die zorgt voor een tweedeling tussen kopers en huurders. Natuurlijk heeft de renteaftrek het eigenwoningbezit gestimuleerd, maar die zorgt ook voor hogere huizenprijzen. En niemand weet voor hoeveel hypotheken in 2031 de renteaftrek eindigt. We willen toch voorkomen dat straks burgers en Belastingdienst tegenover elkaar komen te staan waarbij niemand precies weet hoe het zit? We moeten de hypotheekrenteaftrek versneld en geheel inruilen voor een simpele en houdbare maatregel zoals een algemene woonlastenaftrek tegen bijvoorbeeld de 36,9% van de tweede schijf en tot een maximum van € 1.200. Zo behandel je huurders en eigenwoningbezitters gelijk en voorkom je allerlei ingewikkelde toestanden."
