In 2019 had de rechtbank Amsterdam Delta Lloyd (inmiddels NN Group) nog veroordeeld tot een schadevergoeding van ruim € 50.000. Na kortsluiting in een medicijnpomp viel in juli 2015 het ventilatiesysteem uit waardoor 477 varkens door verstikking om het leven kwamen. Op de bewuste dag kwam de stal zonder spanning te zitten en viel het ventilatiesysteem uit. Achteraf bleek dat de alarminstallatie in orde was en dat het gissen blijft waarom de varkensfokker geen alarmmelding had gekregen op haar telefoon. Maar die omstandigheid maakte wel dat Delta Lloyd op de polisvoorwaarden wees: daarin is schade die verband houdt met het niet aanwezig zijn of het niet afgaan van het alarm niet gedekt.
Kernbeding
Delta Lloyd weigerde daarom uitbetaling op de gesloten Dierenverzekering Agrarisch omdat het alarm niet was afgegaan. Over die uitsluitingsgrond had Delta Lloyd de boer echter explicieter moeten informeren, vond de Amsterdamse rechter. Die oordeelde dat het om een kernbeding gaat: daar moet de verzekerde expliciet over geïnformeerd worden. En dat is niet het geval bij een verwijzing in algemene bewoordingen op het polisblad naar te nemen preventiemaatregelen, zoals bij de gesloten Dierenverzekering Agrarisch. Maar de nieuwe moeder NN is niet overtuigd en tekent beroep aan bij het hoofdstedelijke gerechtshof.
Voorwaarden als ontvangen beschouwd
Dat buigt zich als eerste over het standpunt van de varkenshouder dat de polisvoorwaarden vernietigd moeten worden: die zijn niet ontvangen (ook niet door adviseur ABN Amro) bij het aangaan van de polis per 1 mei 2014 en ook niet bij de wijziging ervan per 13 oktober 2014. Dat is snel klaar: de voorwaarden zijn per mail verzonden, samen met het premievoorstel. Dat de bank later (ook per mail) heeft aangegeven dat de bewuste mail niet meer te traceren is, baat niet: "De inhoud van deze e-mail is immers goed verenigbaar met de mogelijkheid dat de tussenpersoon ten tijde van de totstandkoming in mei 2014 en (mogelijke) wijziging in oktober 2014 van de Dierenverzekering Agrarisch toch de beschikking heeft gehad over de polisvoorwaarden. De ontvangst van de polisvoorwaarden door de tussenpersoon in december 2013 is bovendien in lijn met de eerdere en verdere gang van zaken." Er is onder meer gesproken over een uitbreiding van de dekking. "Het is niet aannemelijk dat de tussenpersoon deze uitbreiding met de maatschap heeft kunnen bespreken en adviseren, zonder dat de tussenpersoon de beschikking had over de polisvoorwaarden. De kennis van de polisvoorwaarden van de tussenpersoon dient als kennis van haar hulppersoon te worden toegerekend aan de maatschap."
Werkend of niet werkend?
Anders dan de rechtbank vindt het hof dat NN een redelijk en billijk beroep doet op de uitsluiting in de polisvoorwaarden. Daartoe redeneert het als volgt: NN stelt dat niet voldaan is aan de dekkingsvoorwaarde dat de regelapparatuur moet zijn aangesloten op een werkend alarmsysteem., maar of dat een juist betoog is, hoeft niet beoordeeld te worden. "Indien aangenomen dient te worden dat het alarmsysteem niet kan worden aangemerkt als een werkend alarmsysteem, is er geen dekking. Indien aangenomen dient te worden dat het alarmsysteem wel kan worden aangemerkt als een werkend alarmsysteem (ook al is het niet afgegaan), dan dient beoordeeld te worden of dekking is uitgesloten." En dat is in principe het geval omdat het alarm simpelweg niet is afgegaan.
Uitsluiting zat niet verstopt
Dat de voorwaarde over het alarm zit 'verstopt' in de voorwaarden, zoals de varkenshouder betoogt, is niet het geval, aldus het hof. "Dat deze voorwaarde bij de uitsluitingen is opgenomen en niet bij de primaire dekkingsomschrijving, maakt niet dat de voorwaarde als verstopt moet worden beschouwd. Het is gebruikelijk dat polisvoorwaarden eerst een primaire dekkingsomschrijving geven en vervolgens een reeks uitsluitingen noemen."
De uitsluiting over het afgaan van het alarmsysteem staat op een logische plek in de opbouw van de polisvoorwaarden, is het oordeel. Het hof vindt het argument dat er 150 bladzijden gemoeid zijn met de voorwaarden, niet opgaan: "Dat zou immers tot de ongerijmde uitkomst leiden dat alle polisvoorwaarden als verstopt zouden moeten worden aangemerkt."
Dekking op brandverzekering
Kortom: de maatschap is dus duidelijk geïnformeerd dat schade die verband houdt met het niet afgaan van het alarm, van dekking wordt uitgesloten. NN slaagt in het beroep, maar is nog niet van de zaak af. De varkenshouders hebben namelijk ook nog aangevoerd dat er dekking bestaat op grond van de brandverzekering, die net als de dierenverzekering onderdeel uitmaakt van het Agrarisch Ondernemerspakket. Die kwestie kan nog onvoldoende worden beoordeeld: beide partijen treffen elkaar over die vraag later deze maand opnieuw voor het gerechtshof.
Uitspraak Gerechtshof Amsterdam, 15 december 2020, gepubliceerd 11 januari 2021
