De rechtbank boog zich onlangs over de kwestie, waarin de vraag beantwoord moest worden of de provisierechten beëindigd mogen worden wanneer de lening nog loopt. Een kredietbemiddelaar had de kwestie aanhangig gemaakt omdat Santander de samenwerking had opgezegd. In de samenwerkingsovereenkomst was vastgelegd dat na beëindiging nog 24 maanden provisie moet worden betaald.
Alleen kredietverstrekker mag provisie betalen
In de Wft is bepaald dat bemiddelaars van niemand anders provisie mogen ontvangen dan van de kredietverstrekker. Bovendien is vastgelegd dat de betaling maandelijks moet plaatsvinden gedurende de looptijd. De betreffende bemiddelaar ging ervan uit dat hij maandelijks een beloning zou ontvangen tot het einde van de looptijd. De opzegging van de samenwerkingsovereenkomst door Santander zorgde ervoor dat hij na twee jaar geen provisie meer ontvangt. Hij meent dat het stoppen van de betaling in strijd is met artikel 155 lid 1 van de Wft, omdat hij dan geen onderhoud en nazorg kan verlenen door het ontbreken van een beloning.
Bevorderen zorgvuldige kredietbemiddeling
Volgens de rechtbank is de maandbetaling zoals vastgelegd in de Wft bedoeld om zorgvuldige kredietbemiddeling te bevorderen en overkreditering te voorkomen. “Door deze koppeling krijgen bemiddelaars een geldelijk belang bij de kredietwaardigheid van de door hen aangebrachte kredietnemers.” Dat de provisie maandelijks betaald moet worden, heeft ook als achterliggende reden dat de kredietverstrekker geen beloning meer hoeft uit te keren wanneer de consument een betalingsachterstand van twee maanden heeft.
Provisieregels zijn niet dwingend
De rechtbank baseert zijn uitspraak eveneens op de provisieregels in de artikelen 152–158 van het Besluit Gedragstoezicht financiële ondernemingen Wft (Bgfo). “Die schrijven niet dwingend voor dat provisie betaald moet worden (en evenmin) over de gehele looptijd van de kredietovereenkomst. Aanbieder en bemiddelaar mogen een lager percentage afspreken of de duur van de aanspraak beperken, zolang de gemaakte provisieafspraak maar inhoudt dat de provisie als een percentage van het uitstaand saldo doorlopend per maand wordt uitbetaald.”
Nazorg en onderhoud hoeft niet meer
Ook het onderdeel dat de bemiddelaar geen nazorg en onderhoud meer kan uitvoeren omdat daar geen geldelijke beloning tegenover staat, wordt van tafel geveegd. “Het argument dat de 24 maandenafspraak de provisieregels ontoelaatbaar doorkruist omdat de nazorg voor klanten in de knel komt, gaat niet op. Santander heeft op de mondelinge behandeling aangegeven dat zij niet van eiseres verlangt dat zij na het einde van de provisiebetalingen nog beheerwerk voor de portefeuille blijft doen. Daarmee verschuift de zorgplicht op grond van de Wft weer terug naar de kredietaanbieder, op wie die zorgplicht in oorsprong ook rust.”
