Van der Linden hield voor de tweede keer zijn Nieuwjaarsspeech online. En daar had hij eigenlijk geen zin meer in. Van der Linden: “Maar ik sta hier met een missie, een boodschap. En die boodschap is te belangrijk om door een lichte mate van tegenzin niet voor het voetlicht te brengen. Want als ik om me heen kijk, dan valt op hoe bedroevend het gesteld is met de financiële weerbaarheid van een hele grote groep gezinnen en bedrijven. Een probleem dat we niet langer voor ons uit mogen schuiven. Niet op het – al volle – bordje van volgende generaties mogen leggen.”

De Adfiz-voorzitter wijst op een onderzoek van Deloitte, Nibud, ING en de Universiteit Leiden. Daaruit bleek dat vijftig procent van de Nederlandse huishoudens financieel ongezond is, omdat ze bijvoorbeeld geen inzicht hebben in hun schuldenpositie, en ze ook geen enkele buffer hebben voor slechtere tijden. Van der Linden: “Dat zijn absurde cijfers voor een land dat tot de top 5 van rijkste landen ter wereld wordt gerekend. En vergis u niet: dit betekent niet dat er bij die vijftig procent die wel financieel gezond is, geen winst valt te behalen. Want ook daar is nog genoeg ruimte voor verbetering.”

Van der Linden voorspelt dat de financiële gezondheid van burgers, en daarmee ook van bedrijven, alleen maar zal afnemen als we geen actie ondernemen. “En dan bedoel ik echte actie. Dus niet het zoveelste informatiedocument en dan maar hopen dat de consument wel in actie komt. Of de zoveelste slimme kiesomgeving optuigen in de hoop dat die het probleem oplost, terwijl we weten dat het een hele uitdaging is om de consument überhaupt bij die kiesomgeving te krijgen. En ook niet: roepen dat een abonnement onzin is omdat het allemaal vrij eenvoudig is.”

Hij vindt dat de bal te veel bij de consument gelegd wordt. “De consument bij wie het nogal eens – zoals de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid schreef – aan 'doenvermogen’ ontbreekt. Lang niet iedereen is in staat om zelfstandig een plan te maken, in actie te komen, dat vol te houden en om te gaan met verleidingen en tegenslag.”

Hij vervolgt: “Veel consumenten weten heus wel dat ze met hun financiën aan de slag moeten, maar ze doen het niet. Deels omdat ze er de urgentie niet van inzien, deels omdat ze niet beschikken over de competenties die nodig zijn voor financiële zelfredzaamheid en deels omdat ze niet weten wat ze niet weten.”

Maar ondertussen gaat de overheid, volgens de Adfiz-voorzitter, wel uit van de zelfredzaamheid van consumenten. Maar zelfredzaamheid is een illusie, zegt hij.

Van der Linden: “Dus, overheid, Consumentenbond en AFM, stop met het voor de gek houden van jezelf, burgers en bedrijven! De calculerende klant bestaat niet. En een nog grotere informatieload gaat niet bijdragen aan het maken van rationelere keuzes. Integendeel!”

Maar wat is er dan volgens Adfiz wel nodig om consumenten in beweging te brengen en te houden om ze zo financieel weerbaarder te maken?

Van der Linden blijft dan toch wat vaag: “Financieel advies. Want als iets het financieel gedrag van mensen verandert dan is dat wel financieel advies. Financieel advies maakt mensen weerbaarder. Het is zonneklaar dat veel mensen juist baat hebben bij een professional die hen bij de hand neemt, die hen adviseert, die hen de knoop helpt doorhakken en die ervoor zorgt dat ze de juiste koers blijven varen. En die disciplinerende werking gaat uit van de interactie tussen de klant en zijn financieel adviseur, en nergens anders van. Daar ben ik – en met mij vele collega-adviseurs – heilig van overtuigd”.

Hij wijst daarbij op de steun die hij krijgt van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, de Nationale Ombudsman, en het Nibud, die pleiten voor meer aandacht voor financieel advies.

Van der Linden: “En toch wil het maar niet doordringen tot een deel van de politiek, de ministeries, de toezichthouders en de consumentenorganisaties. Of beter gezegd: het dringt misschien wel tot ze door, maar ze handelen er niet naar. Met andere woorden: ook hen ontbreekt het blijkbaar aan 'doenvermogen’. Of in ieder geval aan het ‘de juiste dingen doen-vermogen’.”

Van der Linden hoopt wel dat Sigrid Kaag als minister van financiën luistert naar de brancheorganisaties. Hij zegt: “We hebben nu een kabinet met meer ‘elan’, zo is ons beloofd. Dat een ‘nieuwe bestuurscultuur’ met ‘meer openheid’ nastreeft. En wil werken aan ‘verbinding met de samenleving’. En met op de voor onze sector belangrijke post van Financiën een minister die tijdens haar succesvolle carrière als diplomaat in staat is gebleken om mensen van verschillende gezindten en van divers pluimage aan tafel te krijgen. En met elkaar tot overeenstemming te laten komen. En dat stemt me hoopvol.”