"Artikel 22 lid 1 van de Wet belastingen van rechtsverkeer geeft aan dat assurantiebelasting moet worden berekend over de premie, alsmede over de vergoeding voor met de verzekering samenhangende diensten", zegt Bureau DFO. "Assurantiebelasting is alleen van toepassing op verzekeringen, en daarbij kan sprake zijn van vrijgestelde verzekeringen.

Vrijgesteld van assurantiebelasting zijn:
Levensverzekeringen
Ongevallen-, invaliditeits-, en arbeidsongeschiktheidsverzekeringen
Ziekte- en ziektekostenverzekeringen
Werkloosheidsverzekeringen
Verzekeringen van zeeschepen (behalve pleziervaartuigen) en luchtvaartuigen die bedoeld zijn als openbaar vervoermiddel in het internationale verkeer (dus bijvoorbeeld geen privévliegtuig)
Transportverzekeringen
Herverzekeringen
Exportkredietverzekeringen.

"De vrijstelling wordt dan ook doorgetrokken naar de met deze verzekeringen samenhangende diensten", aldus DFO.

Situatie na provisieverbod 2013

De Belastingdienst heeft na de inwerkingtreding van het provisieverbod per 1 januari 2013 de toezegging gedaan dat de heffing van assurantiebelasting, voor de diensten die samenhangen met verzekeringen die onder het assurantiebelastingregime vallen, achterwege kon blijven wanneer voor een schadeverzekering al beloning wordt ontvangen in de vorm van provisie van de verzekeraar.

"Let wel: het moest hier dan wel gaan om de volledige en reguliere provisie", waarschuwt DFO. "In zulke situaties hoefde de bemiddelaar over een eventuele aanvullende service- of abonnementsvergoeding geen assurantiebelasting te heffen en af te dragen. Deze toezegging is destijds gedaan om tegemoet te komen aan toen bestaande knelpunten en onduidelijkheden over de invoering van het provisieverbod."

Situatie vanaf 1 januari 2021

De Kennisgroep geeft nu aan dat deze destijds gedane toezegging in tegenspraak is met de geldende wet- en regelgeving (Wet belastingen van rechtsverkeer). Daarnaast heeft volgens de groep ook "de overgangsperiode van provisie naar provisieverbod inmiddels haar relevantie verloren." Wanneer een bemiddelaar zowel van de verzekeraar als van de klant een vergoeding ontvangt voor een bemiddelingsprestatie, dan is de bemiddelaar vanaf 1 januari 2021 assurantiebelasting verschuldigd over zowel de van de klant als de van de verzekeraar ontvangen vergoeding.

Toerekening over fee of servicevergoeding

Al in 2012 heeft de Kennisgroep zogenaamde toerekeningsregels gepubliceerd voor de vaststelling van de hoogte van de assurantiebelasting over aan de klant in rekening gebrachte service- of abonnementsvergoedingen, zegt Bureau DFO. "In de praktijk blijken immers via serviceabonnementen diverse soorten verzekeringen (en eventueel zelfs andere financiële producten) te worden beheerd, die niet allemaal onder de assurantiebelasting vallen."

Van de bemiddelaar wordt nu verwacht dat deze zelf een verdeling vaststelt tussen producten die wel onder de assurantiebelasting vallen en producten die daar niet onder vallen. Bureau DFO: "De verhouding mag worden vastgesteld op basis van aantallen producten, op basis van premieniveau, of op basis van de met het beheer van de producten gemoeide tijdsbesteding. De berekende verhouding moet vervolgens worden losgelaten op de service- of abonnementsvergoeding, waarover vervolgens weer 21 procent assurantiebelasting moet worden berekend."

Voorbeeld met zes verzekeringen

Bureau DFO komt met een voorbeeld: Via een serviceabonnement worden zes verzekeringen beheerd. Dit betreft vier schadeverzekeringen, een overlijdensrisicoverzekering en een zorgverzekering. Het abonnementsbedrag bedraagt 15 euro per maand. Het kantoor kiest ervoor om de verhouding tussen niet-assurantiebelastingplichtige producten versus wel assurantiebelastingplichtige producten te bepalen op basis van het aantal producten (4 tegen 2). Van het totale abonnementsbedrag van 15 euro is dus 10 euro onderhevig aan de assurantiebelasting. Over dit bedrag moet 21 procent assurantiebelasting worden geheven (2,10 euro). Het totale bedrag dat bij de klant wordt geïncasseerd, bedraagt dan 17,10 euro.

Op portefeuilleniveau toepassen

De gekozen berekeningsmethode mag op portefeuilleniveau worden toegepast. Het is dus niet verplicht om per klant de verhouding te bepalen en de hoogte van de assurantiebelasting te berekenen. De verzekeraar of gevolmachtigde die de provisie uitkeert, draagt in de regel ook de assurantiebelasting af die wordt geheven over het provisiedeel in de premie. Bureau DFO: "De verzekeraar of gevolmachtigde heeft echter in principe geen bemoeienis met de aanvullende afspraken die tussen de bemiddelaar en de klant worden gemaakt over aanvullende vergoedingen. Voor die aanvullende vergoedingen geldt dat de bemiddelaar in principe zelfstandig moet zorgen voor heffing van assurantiebelasting. De bemiddelaar moet vervolgens aangifte doen van de geheven assurantiebelasting en die op de aangifte voldoen."

Wel verplichting per 1 januari

Assurantiekantoren die de keuze hadden gemaakt om – in aanvulling op de reguliere provisie – een service- of abonnementsvergoeding in rekening te brengen, hoefden tot dusver niet zelfstandig assurantiebelasting te heffen over hun aanvullende vergoedingen. "Nu die verplichting er vanaf 1 januari 2021 wel is, leidt dat in principe tot de verplichting om een aanstelling voor de assurantiebelasting aan te vragen bij de Belastingdienst", aldus Bureau DFO.

Tot slot: "Er zijn enkele serviceproviders die klanten in het kader van hun dienstverlening aanbieden om – naast de reguliere premie-incasso voor verzekeringsproducten die in volmacht lopen – ook desgewenst service- of abonnementsvergoedingen bij de betreffende klanten te incasseren, waarbij tevens eventuele verschuldigde assurantiebelasting in rekening wordt gebracht en afgedragen aan de Belastingdienst."