'Wel of geen pandrecht niet van invloed op economische waarde portefeuilles'

ING bracht vorig jaar een zaak om het pandrecht op een assurantieportefeuille voor de Hoge Raad. Een curator stond niet toe dat de bank de portefeuille van een failliete adviseur te gelde kon maken. De rechtbank gaf de curator gelijk. In een advies aan het hoogste rechtsorgaan concludeert de Advocaat-Generaal nu dat portefeuilles inderdaad niet verpandbaar zijn. Als de Hoge Raad dat advies volgt, wat betekent dat voor het intermediair?

Wat de uitkomst ook wordt, jurist en makelaar in assurantieportefeuilles Jan Adriaanse is blij dat er in ieder geval duidelijkheid komt. “Er zijn in het verleden verschillende uitspraken geweest bij lagere rechtbanken die in tegenspraak met elkaar waren”, zegt Adriaanse. Helemaal eens met het advies is hij het echter niet.

Goederen en niet-goederen

De Advocaat-Generaal (AG) schrijft dat er verschillende opvattingen bestaan over welke elementen tot een portefeuille behoren. Dat kunnen afspraken zijn tussen verzekeraar en adviseur, tussen verzekerden en adviseur en bijvoorbeeld goodwill. De AG meent dat dit geheel niet gekwalificeerd kan worden als een goed, en dat op een niet-afgebakend samenstel van goederen en niet-goederen geen pandrecht kan worden gevestigd.

Vermogensrecht

“In mijn optiek heeft een assurantieportefeuille wel een waarde, want je kunt het verkopen”, zegt Adriaanse. “Maar juridisch gezien is een assurantieportefeuille geen vermogensrecht en kan dus als geheel niet tot zekerheid dienen.” Als de Hoge Raad de AG volgt, heeft dat volgens Adriaanse mogelijk gevolgen voor de verhandelbaarheid van portefeuilles. “Kopers die voldoende kapitaalkrachtig zijn zullen hier geen last van hebben. Als er behoefte is aan financiering, dan zul je minder mogelijkheden hebben.”

Goodwill

Wanneer de Hoge Raad meegaat met de AG, dan valt in de toekomst alleen pandrecht te vestigen op onderdelen van de assurantieportefeuille, zoals de bestaande en toekomstige vorderingen. Goodwill is echter geen vermogensrecht en daarom niet te verpanden.

Economische waarde

Adriaanse verwacht niet dat assurantieportefeuilles in waarde zullen dalen als de Hoge Raad besluit dat ze niet volledig verpandbaar zijn. “Je koopt een portefeuille als bedrijfsmiddel. Of het waarde heeft als zekerheidsrecht, dat staat daar los van. Het heeft minder dekkingswaarde, maar dat wil niet zeggen dat de economische waarde van een assurantieportefeuille lager is.”