Met de wetenschap van nu blijkt Afab in de jaren 2007 en 2008 voor _ 155 mln te veel te hebben betaald voor de overname van kredietbemiddelaars en vooral diverse serviceproviders. Afwaarderingen hebben het bedrijf diep in het rood gebracht.

Afab heeft de rekening over boekjaar 2008 definitief opgemaakt. Onderaan de streep staat in rode cijfers het getal _ 135,6 mln. Het verlies is toe te schrijven aan ongekend grote afwaarderingen. Zo is de betaalde goodwill voor vijf overgenomen serviceproviders op nul gezet. Ook andere immateriële activa zijn lager gewaardeerd, zoals de merknamen en de ingecalculeerde revenuen uit kredietportefeuilles en vooral klantrelaties.

De meest omvangrijke afwaarderingen betreffen de serviceproviders annex inkoopcombinaties Xtensive, Financiële Service Desk, Quarré, PensioenPoint en Sterck. Die bedrijven, inmiddels samengevoegd tot Inbiznis, werden tussen juni 2006 en mei 2008 voor grote bedragen opgekocht door Afab. Dat gebeurde in de veronderstelling dat die gelden via een levendige hypotheekmarkt en hoge bonusprovisies snel terug te verdienen waren.

Het bedrijf in Amersfoort heeft voor alle overnames _ 174 mln geleend van een consortium van banken, die voor de recente reorganisaties nog eens _ 16 mln ter beschikking hebben gesteld.

Winstgevend

Uit de jaarrekening over 2008 wordt duidelijk dat de overnames voor een bedrag van _ 145 mln zijn afgewaardeerd. Eerder had al een extra afschrijving van _ 10 mln plaatsgevonden, zo bleek uit een herziening van de jaarrekening over 2007. Het eigen vermogen van Afab is ultimo 2008 al onder water gezakt: _ -23 mln. Over het boekjaar 2009 zal nog eens _ 30 mln tot _ 40 mln moeten worden afgeboekt, zo verwacht financieel directeur Patrick Hijlkema.

In operationele zin kwam Afab in 2008, getypeerd als "een zeer moeilijk jaar", tot een positief resultaat van _ 37,7 mln. Dat was nog vóór het wegvallen van de bonusprovisies, in 2008 goed voor _ 31 mln aan inkomsten. Jaarcijfers over 2009 zijn nog niet bekend gemaakt, maar zeker is wel dat die jaargang door nieuwe afwaarderingen en reorganisatiekosten verlieslatend is geweest. Martin Dupon, de commissaris die als bestuursvoorzitter de plek heeft ingenomen van Afab-oprichter en grootaandeelhouder Maasbert Schouten, spreekt de verwachting uit over 2010 weer winstgevend te kunnen zijn.

Onderzoeken AFM

Naast de vier boetes die de Autoriteit Financiële Markten (AFM) in 2009 oplegde aan bedrijven van Afab, is eind vorige maand een boete van _ 6.000 opgelegd aan Afab Geldservice. Die heeft in de eerste helft van 2009 bij klanten onvoldoende informatie ingewonnen bij het sluiten van kredietbeschermers. De toezichthouder bekeek negentien leendossiers, waar telkens een lastenverzekering tegen meegefinancierde koopsom was bijgesloten.

Er lopen nu nog zes andere onderzoeken door de toezichthouder gestart. "Naar verwachting zal in de loop van 2010 een aantal boetes worden opgelegd naar aanleiding van deze onderzoeken." Het betreft onderzoeken van de AFM naar de volgende zaken: de klachtenregeling bij Afab Geldservice en O&B Finance, de vakbekwaamheid bij Afab Geldservice, colportage bij O&B Finance, reclame-uitingen bij Afab Geldservice en advisering bij Uveco over hypothecair krediet en beleggingsverzekeringen. Tot slot is er een onderzoek naar de betrouwbaarheid en integere bedrijfsvoering bij Afab Financiële Diensten in het algemeen.

"Een aantal van de hiervoor genoemde onderzoeken is al afgerond", stelt Afab in het jaarverslag. "In sommige gevallen is geen maatregel getroffen, in een aantal gevallen is een aanwijzing gegeven al dan niet in combinatie met een bestuurlijke boete." Dupon benadrukt dat het allemaal zaken betreft die vóór augustus 2009 speelden.

O&B Finance

De toezichthouder doet al vanaf begin 2008 een aantal onderzoeken naar activiteiten van Afab en haar werkmaatschappijen. Boetes zijn tot nu toe opgelegd naar aanleiding van gebreken in de advisering omtrent beleggingsverzekeringen bij O&B Finance (groot _ 6.000) en de kredietacceptatiecriteria, het (onvoldoende) inwinnen van informatie en overkreditering bij de Hollandsche Disconto Voorschotbank (in totaal _ 26.000).

Afab heeft de activiteiten van O&B Finance "na interne en externe onderzoeken" inmiddels gestaakt. Daarmee is een goodwill-afschrijving van _ 37 mln gemoeid, die in 2009 op het resultaat zal drukken. Van de 225 medewerkers, waaronder 150 oproepkrachten voor het callcenter, zijn er nog slechts 15 in dienst van Afab. Zij werken in Amersfoort voor Afab Geldservice. De omzet van O&B Finance was in 2008 al met meer dan 30% gedaald tot _ 16,0 (23,3) mln.

Consumptief krediet

Afab Geldservice kwam tot een (netto-)provisieomzet van _ 17,9 (19,4) mln. De totale omzet van Afabs intermediaire divisie is in 2008 met 20% gedaald tot _ 38,8 (48,6) mln. De divisie serviceproviding droeg _ 35,9 (26,0) mln bij aan de omzet en de bancaire activiteiten leverden _ 30,7 (17,5) mln op.

Afab ("de nummer 1 in lenen") bemiddelde in 2008 voor _ 247 (288) mln aan consumptief krediet. De Hollandsche Disconto Voorschotbank verstrekte voor _ 158 mln aan nieuw consumptief krediet. Het uitstaande saldo van de kredietportefeuille steeg naar _ 282 (209) mln, goed voor een marktaandeel van 1,6%.

Juni 2006 begaf Afab zich voor het eerst op de markt van serviceproviders annex inkoopcombinaties. Xtensive Franchising werd toen voor circa _ 39 mln gekocht van de directeuren en aandeelhouders Willem van der Ploeg, Johan Baars en Lars Spaan. Op de foto heffen zij het glas met de Afab-aandeelhouders Henk van Doorn en Maasbert Schouten.

In november volgde de acquisitie van de Financiële Service Desk voor circa _ 14 mln. Tom der Kinderen (staand, rechts) en Egbert Hendriks (zittend, tweede van rechts) zijn de gelukkige verkopers. Zij worden staand geflankeerd door Maasbert Schouten en Henk van Doorn en zittend door het Xtensive-trio Vincent Laan, Lars Spaan en Willem van der Ploeg.

In juli van het jaar 2007 is Quarré de derde onderneming die aan het bedrijfsonderdeel Afab Serviceproviding wordt toegevoegd. Afab koopt voor _ 6 mln Allianz geheel en de directeuren Paul Hillert en Michiel Buytendijk gedeeltelijk uit. Op de foto wordt op de overdracht van 70% van de aandelen Quarré naar Afab getoost door Paul Hillert en Michiel Buytendijk samen met Maasbert Schouten, Quarré-collega Joop Angenent, Henk van Doorn en twee vertegenwoordigers van Allianz (Paul Versteeg en Nico Bekendom), dat voor de helft eigenaar was van Quarré.

Bij aanvang van het jaar 2008 ondertekenen Jan van der Meer en Levineke Meylink een verkoopcontract aan de grote tafel van Maasbert Schouten en Henk van Doorn in Amersfoort. Afab neemt PensioenPoint voor ruim _ 3 mln over.

Mei 2008 wordt de grootste klapper gemaakt. Eén van de marktleiders, Sterck (voorheen NIA), wordt gekocht van het voormalige Reaal-directieduo Hans Wilkes en Guido Witpen. Die laatste twee hebben gezien de koopprijs van circa _ 66 mln alle reden voor een brede glimlach.

Resumerend blijkt voor het bij elkaar gekochte Afab Serviceproviding ruim _ 129 mln (aan goodwill en overgenomen klantrelaties) te zijn betaald. Het bedrijfsonderdeel kwam in 2008 tot een (netto-) omzet van _ 36 mln, waarvan _ 31 mln uit bonussen die er na 1 januari 2009 niet meer zijn. De activiteiten zijn inmiddels verzelfstandigd onder de naam Inbiznis. Volgens de laatste opgave doen "circa 3.500 tussenpersonen" zaken met Inbiznis.

Foto Xtensive in digitaal archief

Foto FSD AM 23 van 2006, pagina 19

Foto Quarré niet geplaatst: artikel in AM 14 (2007.

Foto PensioenPoint in AM 2 van 2008, pag. 35

Foto Sterck in AM 11 (2008), pag 7