Het gaat om zo'n 25.000 grensarbeiders, waarvan er al 13.000 bij CZ verzekerd zijn. Met het oog op het nieuwe zorgstelsel wil de overheid de grensarbeiders onderbrengen bij één zorgverzekeraar. Nu kunnen zij nog zelf een verzekeraar kiezen.
Mensen die in Nederland wonen en over de grens werken, zijn in het werkland verzekerd tegen ziektekosten en betalen daar premie. Zij kunnen zowel in het werkland als in Nederland gebruik maken van zorg. Volgens een Europese verordening hebben zij behalve in het land waar ze werken ook recht op verstrekkingen volgens het woonland. In Nederland hebben zij straks recht op verstrekkingen volgens de basisverzekering. Zij kunnen zich bovendien aanvullend bij CZ verzekeren. Voor deze aanvullende verzekering is dan wel aan CZ premie verschuldigd. Hetzelfde geldt voor de mensen die in Nederland wonen en uitsluitend een buitenlandse pensioen ontvangen.
Het ministerie van Volksgezondheid wil met het aanwijzen van één zorgverzekeraar voorkomen dat de buitenlandse verzekerden te maken krijgen met uiteenlopende pakketten en buitenlandse verzekeringsinstellingen met uiteenlopende kosten voor dezelfde zorg. CZ is gekozen na een aanbestedingsprocedure.
Agis
Agis heeft een vergelijkbare rol toebedeeld gekregen door de minister als 'orgaan van de verblijfplaats'. Hiermee wordt bedoeld dat Agis het zorgloket is voor verzekerden uit de EU- en verdragslanden die tijdelijk in Nederland verblijven en zorg nodig hebben. Agis heeft deze rol ook in het huidige zorgstelsel.
Het College voor zorgverzekering (CVZ) neemt in het nieuwe stelsel de rol van Agis over voor mensen woonachtig in het buitenland die uit Nederland een pensioen of uitkering ontvangen. De mensen woonachting in het buitenland zijn volgens de nieuwe zorgverzekeringswet niet verzekeringsplichtig in Nederland. Maar op grond van verdragsafspraken ontvangen zij in hun woonland wel zorg op Nederlandse rekening.
VGZ
Een dergelijke rol is aan VGZ toebedeeld voor asielzoekers zonder verblijfsstatus. VGZ vervult die rol nu ook al.
Buitenland
Mensen die in Nederland werken en in het buitenland wonen (naar schatting van het CVZ zo'n 75.000 mensen), vallen onder de nieuwe zorgverzekeringswet en dienen hier een zorgverzekering te sluiten. Indien zij kiezen voor een restitutiepolis kunnen zij de in het buitenland gehaalde zorg declareren bij de Nederlandse zorgverzekeraar.
De Nederlandse verzekeraar kan daarnaast een formulier afgeven waarmee de verzekerde zich kan inschrijven bij de buitenlandse zorgverzekeraar, zonder premie te betalen. De buitenlandse zorgkosten worden dan door de buitenlandse zorgverzekeraar vergoed en deze verrekent het dan weer met Nederland via het CVZ. Hun gezinsleden zijn niet verzekeringsplichtig voor de zorgverzekeringswet; zij kunnen met het formulier dat de zorgverzekeraar afgeeft - zie hiervoor - bij de buitenlandse zorgverzekeraar worden ingeschreven en hebben alleen recht op het woonlandpakket. Het CVZ is voor de gezinsleden het bevoegd orgaan.
Voorwaarden verrekening
Voorwaarde voor het verrekenen van de medische zorg ten laste van Nederland is dat het om mensen gaat die in een van de EU/EER-landen of een van verdragslanden wonen en een Nederlands pensioen of uitkering ontvangen. Hetzelfde geldt voor hun gezinsleden en voor de gezinsleden van werknemers/grensarbeiders. Dit wordt geregeld via het CVZ.
De EU/EER-landen zijn: België, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, Italië, Letland, Liechtenstein, Litouwen, Luxemburg, Malta, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Portugal, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië, Verenigd Koninkrijk, IJsland, Zweden en Zwitserland. De verdragslanden zijn: Bosnië-Herzegovina, Kaapverdische Eilanden, Kroatië, Macedonië, Marokko, Servië-Montenegro, Tunesië en Turkije.