Op het eigen congres in Nieuwegein zei voorzitter Dick de Bruin dat de NVA elke vorm van een en-blocbepaling in levensverzekeringen afwijst, "omdat het gaat om fundamentele langjarige zekerheden". Volgens hem bieden de Noodwet Financieel Verkeer en de Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij voor Terrorisme voldoende mogelijkheden. "Het is aan de overheid om, mocht er ooit sprake zijn van extremiteiten, passende maatregelen te nemen. Dat kan niet worden overgelaten aan de subjectieve afweging van verzekeraars."
NVA-directeur Niels Mourits voegde daar desgevraagd aan toe dat de NVA de leden oproept geen polissen meer te sluiten bij maatschappijen die een en-blocbepaling hanteren. "We raden onze leden af om een levensverzekering onder die condities te sluiten", stelt Mourits namens de NVA, die vorige week alle leden op de hoogte heeft gebracht van haar standpunt.
De oproep van de NVA treft NN het meest direct, aangezien die maatschappij de clausule begin dit jaar invoerde. De en-blocbepaling blijkt echter al langer te worden gehanteerd door diverse levensverzekeraars (zie kader): Avéro, Delta Lloyd, AXA, Amev, ABN Amro en Interpolis. Verder hebben Fortis ASR, Hooge Huys en Delta Lloyd aangekondigd de clausule later dit jaar breed te gaan invoeren, terwijl Aegon gaat kiezen voor een variant waarin premies en voorwaarden om de vijf jaar kunnen worden aangepast.
Maatschappelijk verantwoord
Avéro heeft met verbazing gereageerd op de ophef over de en-blocclausule in levensverzekeringen. "Het staat al sinds 1998 in onze polisvoorwaarden en we hebben tot nu toe van geen enkele tussenpersoon te horen gekregen dat dit een probleem zou zijn. Het lijkt dus wat vreemd op dit moment te komen met een oproep voor een boycot", zegt algemeen directeur Henk Duthler. Volgens hem past een en-blocbepaling goed in het assortiment van Avéro. "Wij hebben nagenoeg uitsluitend producten op basis van unit-linked/universal-life. Bij dit type product past het om zo weinig mogelijk garanties te geven. Elke garantie kost geld en gaat dus in principe ten koste van het rendement."
NN heeft in een brief aan haar tussenpersonen laten weten het standpunt van de NVA te betreuren. "We zijn het er inhoudelijk ook niet mee eens, want de Noodwet gaat alleen over oorlogsdreiging en terreur en biedt geen soelaas bij andere gevallen met een hoge sterftekans, zoals een epidemie, meteorietinslag of kernramp", aldus woordvoerster Talien Willems. NN is niet van plan het beleid aan te passen. "Integendeel, we vinden juist dat we maatschappelijk zeer verantwoord ondernemen. Het opnemen van een en-blocclausule is essentieel om een betrouwbare en solvabele maatschappij te zijn en te blijven."
Delta Lloyd zegt "inhoudelijk nog geen argument te hebben gehoord om ons weloverwogen standpunt te wijzigen". De maatschappij voegt er wel aan toe "de discussie nauwlettend te blijven volgen".
Steun voor NVA
De NVA krijgt wel steun uit de hoek van collega-standsorganisatie NBVA. Voorzitter Rob Groenemeijer: "Het onderwerp heeft bij ons op een wat laag pitje gestaan, maar het staat voor de eerstkomende bestuursvergadering op de agenda. Wij zijn niet mordicus tegen een en-blocclausule in levensverzekeringen, maar vinden wel dat er meer waarborgen ingebouwd moeten worden dan nu het geval is. Ik ben het met de NVA eens dat het niet aan de mening van individuele verzekeraars overgelaten kan worden om zoiets ingrijpends te besluiten. Wellicht kan de toezichthouder een rol spelen in het bepalen in welke gevallen de clausule toegepast mag worden."
Stand van zaken en-bloc Leven
De eerste levensverzekeraar die een en-blocbepaling opnam in zijn polisvoorwaarden is Centraal Beheer. De direct-writer zorgde in 1970 voor die primeur en meldt de clausule "nog nooit" te hebben toegepast. Achmea-zusterbedrijf Avéro heeft het voorbeeld van Centraal Beheer in 1998 stilzwijgend gevolgd. Delta Lloyd heeft eind 2001, evenmin zonder er enige ruchtbaarheid aan te geven, de clausule opgenomen in de voorwaarden voor het Financieel Vrijheidsplan. Delta Lloyd zegt de bepaling ook in nieuw te ontwikkelen levensverzekeringen te gaan opnemen.
Amev kent al sinds 1991 (Variabel Investerings Plan) in alle beleggingsverzekeringen de volgende wijzigingsbepaling: "De geldende risicopremies voor de overlijdensdekking en de hoogte van de kostenvergoedingen zijn gedurende het tijdvak van vijf jaar vanaf de ingangsdatum gegarandeerd. Amev heeft het recht aan het begin van ieder nieuw tijdvak van vijf jaar de risicopremies en de hoogte van de kostenvergoedingen opnieuw vast te stellen. Zij zijn daarna gedurende het nieuwe tijdvak van vijf jaar gegarandeerd. Maakt Amev geen gebruik van dit recht, dan gelden gedurende het nieuwe tijdvak de tot dan toe gehanteerde risicopremies en kostenvergoedingen".
Hoe stilzwijgend en-blocclausules kunnen verschijnen in de voorwaarden van levensverzekeraars, blijkt uit de reactie van Interpolis op de vraag van AM naar de status van de en-blocdiscussie. Zowel in januari als vorige week antwoordde Interpolis: "We zijn er nog niet uit óf we zo'n bepaling zullen invoeren, laat staan wanneer". Een bezoek aan de website van de Rabo-verzekeraar leert echter dat het Cumulent Totaal Plan onder het kopje 'wijzigingsbepaling' een expliciete en-blocbepaling kent. Daarmee geconfronteerd stelt Ria Luichies namens Interpolis: "De voorwaarden van het Cumulent Totaal Plan zijn in juni aangepast en toen is deze bepaling maar meteen meegenomen. We zijn wat al te voortvarend geweest, want inmiddels stellen we ons de vraag of we überhaupt wel zo'n bepaling willen invoeren. Als het antwoord daarop 'nee' is, dan halen we dit artikel weer uit het Cumulent Totaal Plan".
Het kersverse boek 'De overeenkomst van levensverzekering' van Wouter Kalkman - jurist van NN - somt vier maatschappijen op met een en-blocbepaling: Centraal Beheer, Amev (Beleggingsverzekering), ABN Amro (MeeGroei Polis) en AXA (de universal-lifeverzekering). Kalkman voorspelt dat er, na de terreurdaden van 11 september 2001, meer levensverzekeraars zullen volgen en neemt zijn eigen NN als voorbeeld. Tegenover AM hebben ook Hooge Huys, Fortis ASR en Aegon invoering van en-blocachtige bepalingen aangekondigd. Aegon kiest voor dezelfde oplossing als Amev: vijfjaarlijkse evaluties van premies en voorwaarden en garanties voor de vijf daaropvolgende jaren. Een echte en-blocclausule kende Fortis ASR overigens wel bij Basic-life: de internetverzekeraar is echter per 1 januari gestopt.
D&O-seminar over clausule
Bureau D&O haakt in op de actualiteit met een seminar over 'en-blocclausules voor levensverzekeringen'. Op maandag 19 april spreken Niels Mourits (NVA), Arno Dolders (Legal & General) en professor Alfred Oosenbrug over het onderwerp. "De bijeenkomst heeft de intentie te komen tot uitwisseling van visies over de noodzaak van en de bezwaren tegen", zo meldt de aankondiging. Inschrijving voor het seminar, via www.deno.nl, kost e 175.
Overeenkomst van levensverzekering
Wouter Kalkman (links) overhandigt het eerste exemplaar van zijn boek 'De overeenkomst van levensverzekering' aan Ombudsman Verzekeringen Jan-Wolter Wabeke. Het boek van de NN-jurist is een uitgave van Kluwer (ISBN 90.13.01107.1) in de serie Verzekeringsrecht.