Wat is armoede? Volgens Embrechts is het niet alleen een tekort aan financiële middelen. Maar ook een tekort aan meedoen. Kijk maar naar de vormen van armoede: energiearmoede, woonarmoede, zelfs menstruatiearmoeden. "We zijn het vier na rijkste land ter wereld en toch zijn er veel mensen die het slecht hebben", constateert Embrechts.
Nieuwe armoedegrens
De oprichter van de Quiet 500 schat in dat er zo'n 500.000 werkende armen zijn en dat 540.000 gezinnen en 114.000 kinderen in armoede leven. In totaal bungelen 1,2 miljoen mensen rond de armoedegrens is zijn inschatting. Dan zijn er toeslagen. "Maar dat is een snotsysteem", vindt Embrechts. Hij ziet dat mensen bang zijn voor het toeslagensysteem, onder meer met 'dank' aan het toeslagenschandaal. "Mensen zijn bang om huurtoeslag aan te vragen. Terwijl er in essentie helemaal niets mis mee is", stelt hij.
De angst regeert en mensen duiken zelfs liever onder de armoedegrens dan deze vorm van toeslag aan te vragen, ziet de maatschappelijk werker van MOM Tilburg. Hetzelfde geldt voor medische zorgen. Niet zozeer het huisartsenbezoek, maar wel het vervolg. "Medicijnen, behandelingen in het ziekenhuis die het eigen risico opsnoepen."
Drie H's
Armoede raakt de drie H's: het hart, de hersenen en de handen, legt Embrechts uit. Om de hersenen erbij te pakken: armoede laat je IQ dalen. "Terwijl mensen die arm zijn helemaal niet dom zijn. Ze zijn zelfs heel slim: ze weten met zeventig euro per week rond te komen. Dat doe ik ze niet na."
En het goede is: dit kan herstellen. Je prefrontale cortex is in de war, maar als je de armoedesituaties weet op te lossen, kan die zich ook weer herstellen. "Dan komen mensen weer terug in hun eigen slimheid", verwoordt hij het. Waarna hij de financiële dienstverlening uitdaagt om hun rol in armoedebestrijding te bekijken.
Van Mij- naar Wij-samenleving
Een experiment in Tilburg: terwijl de participatiewet vol met wantrouwen stond, vol 'moeters en toeters' in de woorden van Embrechts, ging hij juist uit van vertrouwen. Minder streng, meer ervanuit gaan dat mensen het vertrouwen terugbetalen. Dit bleek ontzettend succesvol: mensen waren significant gezonder en gelukkiger. "Maar ons rapport ligt tot op de dag van vandaag ergens in Den Haag in een la", klinkt Embrechts ontnuchterend.
Hij pleit voor een steunsysteem dat betrouwbaar is. Bijvoorbeeld: je vaste lasten direct betalen wanneer je salaris binnenkomt. "Dan kan er veel minder fout gaan", legt hij uit. En zijn de partijen die volgens hem het heftigst op de stoep staan wanneer er betaalachterstanden ontstaan als eerste voorzien.
Financiële APK
Benut juist live events zoals verhuizen, kinderen krijgen, scheiden of overlijden om iemands financiële situatie in kaart te brengen. Dat wérkt, zeker bij mensen die rond de armoedegrens leven. "Nu komt er iemand van ons langs, die checkt welke toeslagen en tegemoetkomingen iemand nog niet heeft aangevraagd en die doet dat dan direct. Geweldig toch? Ik hoor dat ze in Tilburg in de wijk over onze roodharige collega zeggen "Hedde guh die rooie al langs laten komen? Die levert geld op."
De Quiet 500
Embrechts vertelt vervolgens het verhaal van de Quiet 500. "Ik had alle adressen nog van de leden van de Quote 500. Dat was nog voor de AVG", zegt hij enigszins grappend. Bij hen belandden de Quiet 500's uiteindelijk op de deurmat. De Quote vond het een gedrocht. Audi, die net zoals andere merken zoals Rolex een beetje voor de gek werd gehouden ('die wau ik ook wel') vond het geweldig.
Uiteindelijk resulteerde de Quiet 500 in verschillende Communities doorheen het land. Met mooie initiatieven. Kappers die gezinnen onder de armoedegrens gratis knippen. Restaurants in Tilburg die er een tafeltje bijzetten voor iemand die het niet zo breed heeft. Fietsenmakers die voor noppes iemands kapotte band plakken. Een app op B1-taalniveau die mensen een berichtje stuurt om bijvoorbeeld gratis naar de schouwburg te gaan, naar het voetballen, naar de ijshockey.
Mooie voorbeelden en inspirerende verhalen. Positief, met humor. Embrechts sluit af met de tekst die op zijn grafsteen mag zijn. "Eindelijk Quiet".
Haal je Quiet 500 op bij de stand van AM in loods 5!Of bestel hem hier!
