Het RIVM onderzocht, in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, de impact van deze vorm van batterijopslag op de omgevingsveiligheid in het geval van een incident. Aan de hand van literatuuronderzoek en effectberekeningen is bepaald of batterijopslag relevant is voor de omgevingsveiligheid.
Thermisch op hol slaan
Batterijen kunnen thermisch op hol slaan, waarbij temperatuur en druk ongecontroleerd toenemen. Door deze zogeheten thermal runaway kan respectievelijk brand, een explosie of een giftige wolk ontstaan, afhankelijk van het verloop van het incident. Van alle drie de effecten zijn volgens het RIVM voorbeelden van incidenten te vinden. Om te kunnen bepalen hoe groot de effecten voor de omgeving kunnen zijn, hebben de opstellers drie scenario’s nader beschouwd en doorgerekend.
Uniek brandverloop
Uit het brandscenario blijkt dat door de thermal runaway batterijopslag een uniek brandverloop kent. Zo kunnen door het openbarsten van individuele cellen fakkels ontstaan en kan de brand met tussenpozen verlopen.
Uit indicatieve berekeningen blijkt dat voor het eerste scenario een brandaandachtsgebied wordt gevonden van maximaal dertien meter voor een module. Een brandaandachtsgebied is een specifieke locatie begrensd door een bepaalde afstand waar levensbedreigende gevaren kunnen ontstaan door warmtestraling. Het brandaandachtsgebied en daarmee de effecten op de omgeving kenmerkt RIVM als beperkt en vergelijkbaar met die van brand in een opslag met gevaarlijke stoffen.
Batterijen en brand en explosies
Wanneer explosieve stoffen zich kunnen ophopen, kan een zogeheten wolkbrand of een dampwolkexplosie ontstaan. In dit tweede scenario komt het RIVM tot een explosieaandachtsgebied van 57 meter. Bij de berekeningen zijn conservatieve aannames gedaan en worden de effecten wellicht overschat.
Toch constateerde het rijksinstituut in het verleden zwaar letsel bij brandweerlieden door een explosie van een energieopslagsysteem. Daarom zou je de conclusie kunnen trekken dat de explosie-effecten inderdaad relevant zijn voor omgevingsveiligheid.
Batterijen en gifwolk
Bij het derde scenario gaat het RIVM ervan uit dat bij een incident giftige stoffen vrijkomen die niet ontsteken, waardoor een giftige wolk ontstaat. Uit de berekeningen van het RIVM blijkt dat voor enkele worst case situaties de gifwolkaandachtsgebieden maximaal 24 meter zijn. De gevonden afstanden zijn sterk afhankelijk van de omvang van de modules.
Op basis van deze uitkomsten kunnen gifwolken bij een incident met een systeem met een grote module-omvang relevant zijn voor de omgevingsveiligheid.
Aanbevelingen veiligheid batterijopslag
Op basis van haar conclusies doet het RIVM enkele aanbevelingen haar opdrachtgever, het ministerie. Vanwege de beperkte brandeffecten wordt aanbevolen om opslagsystemen met batterijen op dezelfde wijze te behandelen als PGS15-opslagen (opslag van verpakte gevaarlijke stoffen, red.) , waarbij brand níét wordt meegenomen in de risicobeoordeling.
Gezien de gevonden omvang van de gifwolk- en explosie-effecten wordt verder aanbevolen om bij de plaatsing van energieopslagsystemen rekening te houden met deze mogelijke effecten op de omgeving. Tot slot stelt het RIVM dat wanneer het ministerie op basis hiervan besluit afstandenbeleid te gaan voeren, het RIVM een rekenvoorschrift kan opstellen om de benodigde aan te houden afstanden te berekenen.
Landelijk beleid batterijopslag
Er is nog geen landelijk beleid om energieopslagsystemen veilig te plaatsen. Volgens het RIVM kan het gevaarlijk zijn om veel energie op één plek op te slaan. "Dat is al een paar keer gebeurd, in het buitenland en een enkele keer in Nederland. Vooral de explosie en gifwolk kunnen groot zijn, waardoor in de buurt van het ongeval slachtoffers kunnen vallen. De kans dat er slachtoffers zijn is klein, maar vraagt wel om voorzorgsmaatregelen", waarschuwt het RIVM in het onderzoeksrapport.
Dit artikel verscheen eerder bij Installatiejournaal, ook een uitgave van VMN media.
