Zo constateert de AFM dat er rondom het naleven van de leennormen nog ‘veel niet goed gaat’ wanneer het gaat over hypothecair en consumptief krediet. Met name het automatiseren van acceptatieprocessen leidt tot nieuwe risico's en een toenemende kans op overkreditering, noteert de AFM.

De toezichthouder heeft aanbieders daarom opgeroepen hun acceptatieprocessen doorlopend te monitoren en te testen, zodat incidenten op tijd opgemerkt en geadresseerd kunnen worden.

De AFM zal  dit jaar verder onderzoek doen naar (de implicaties van) deze geautomatiseerde acceptatieprocessen en hier met aanbieders en brancheorganisaties over in gesprek gaan, laat de waakhond weten.

Drie partijen onderwerp onderzoek maatwerkhypotheken

Ook gaat de AFM in haar jaarverslag in op haar onderzoek naar het beleid van hypotheekverstrekkers rond maatwerkhypotheken. Dit onderzoek resulteerde medio december vorig jaar in een (omzetgerelateerde) recordboete van twaalf miljoen euro voor Rabobank, omdat de grootbank volgens de AFM ‘structureel onvoldoende zorgvuldig’ te werk ging tussen 2019 en 2021.

Een tweede partij werd door de AFM op de vingers getikt, maar dan wel in de vorm van een waarschuwingsbrief, aangezien de tekortkomingen daar minder structureel en ernstig waren. De derde organisatie die naar aanleiding van het bredere onderzoek van de AFM eruit werd gepikt, is momenteel nog onderwerp van verder onderzoek. Over welke twee partijen het gaat, is vooralsnog onbekend.

Reclames duurzame hypotheken

De AFM heeft de hypothekenbranche in 2023 ook extra geïnformeerd over reclameregels bij krediet, ‘in het bijzonder bij het adverteren voor hypotheken waarbij de klant extra kan lenen voor duurzaamheidsmaatregelen’.

Daarmee is de branche wel aan de slag gegaan, laat de toezichthouder weten. ‘In de periode na het versturen van deze brief hebben we in veel gevallen goede toepassing van de regels teruggezien en nog maar een enkele reclame-uiting waargenomen die niet (volledig) voldeed’.

Blij met aflossingsvrij-beleid

Een positieve passage in het jaarverslag gaat over de aflossingsvrije hypotheek. De AFM is erg te spreken over het resultaat dat haar aansporingen heeft opgeleverd. Aanbieders hebben naar aanleiding daarvan 1,68 miljoen mensen met een aflossingsvrije hypotheek benaderd over de mogelijke risico’s die zij lopen. Uiteindelijk is het aantal hypotheekbezitters dat een verhoogde risico’s loopt met maar liefst 63 procent afgenomen, laat de toezichthouder weten.

Wat niet betekent dat de AFM het thema ‘aflossingsvrij’ loslaat. ‘Wij zullen aandacht blijven houden voor aflossingsvrije hypotheken, zodat hypotheekaanbieders adequate nazorg bieden aan klanten met een aflossingsvrije hypotheek tot het einde van de looptijd van deze hypotheken'.