In zijn blog schrijft Mackaaij over een rechtszaak waarbij een adviseur werd veroordeeld tot het betalen van 19.000 euro aan schade en kosten doordat de door hem gebruikte adviessoftware fouten bevatte. In het contract met de softwareleverancier werd de aansprakelijkheid van de leverancier uitgesloten en de beroepsaansprakelijkheidsverzekering van de adviseur had een software-uitsluiting. Ook vanuit de AFM kan de adviseur niet op steun rekenen.

Door een fout in de rekentool IBL van HDN vonden in 2020 en 2021 twee incidenten plaats, waarbij het toetsinkomen van klanten in een aantal gevallen op een te hoog bedrag werd berekend. De OvFD raadde het gebruik van de rekentool af, zolang de kans op nieuwe incidenten door controle- en governancemaatregelen niet voldoende werd gewaarborgd. Sinds die incidenten spreekt OvFD regelmatig hierover met de AFM.

Lastig naar oplossing toewerken

“Maar het is heel lastig om naar een oplossing toe te werken”, vertelt Colinda Rosenbrand, directeur van OvFD. “De AFM stelt dat softwarefouten nooit geheel zijn uit te sluiten, maar dat de adviseur eindverantwoordelijk is voor het gegeven advies. Een adviseur moet volgens de toezichthouder met een kritische blik naar de uitkomsten van de software kijken om er zeker van te zijn dat deze juist zijn, maar het probleem is dat je aan de uitkomsten niet altijd kunt zien dat er iets niet klopt.

Vervolgens moet de adviseur er dan wel weer voor zorgen dat het advies alsnog gecorrigeerd wordt, wat ook weer tot extra kosten en problemen kan leiden. Als dan softwareleveranciers er ook nog eens bewust voor kiezen om de aansprakelijkheid uit te sluiten, dan krijg je een uitspraak zoals hierboven aangehaald en betaalt de adviseur uiteindelijk – onterecht – de rekening.”

Adviseurs lopen veel risico

De brancheorganisatie maakt zich grote zorgen over dit risico voor adviseurs en is bezig met een notitie om in een breder perspectief kritisch te kijken naar de ontwikkeling van brondata, de ontwikkelingen met betrekking tot adviessoftware en de opstelling van softwareleveranciers.

“De IBL-incidenten hebben ondubbelzinnig aangetoond dat erop diverse plekken in de keten inmiddels (inkomens)data worden gegenereerd, waarbij de adviseur weinig tot geen inzicht heeft in het tot stand komen van deze (inkomens)data, geen invloed kan uitoefenen op de controlemechanismen, maar vervolgens wél de verantwoordelijkheid draagt in haar advies voor de juistheid en betrouwbaarheid van deze gegevens. Daardoor lopen adviseurs veel risico, terwijl ze nergens de mogelijkheid hebben om hun schade te verhalen”, benadrukt Rosenbrand.

Het onderzoeken waard

“De huidige situatie waarin de aansprakelijkheid in elke situatie per definitie op het bord van de adviseur komt te liggen, ook wanneer hij deskundig en professioneel met software werkt en niet op de hoogte had kunnen zijn van de fouten, vinden wij niet acceptabel”, laat ook Adfiz weten. De branchevereniging vindt ‘de juridische houdbaarheid van de uitsluitingen door BAV en softwarebedrijven zeker het onderzoeken waard’.

Adfiz spreekt van een maatschappelijke verantwoordelijkheid om dit als ketenpartners beter op te lossen dan nu het geval is. OvFD stelt een rondetafelgesprek met marktpartijen voor om hier bewustwording rondom te creëren en gezamenlijk naar een oplossing toe te werken. Ook om te voorkomen dat innovatie en efficiency mogelijk worden afgeremd.