Hoe kan de klant dan nog bewust een keuze maken tussen verschillende adviseurs? Dat vraagt Jurjen Oosterbaan zich af. Maar dat is voor de regelgevers helemaal niet het belangrijkste doel van actieve provisietransparantie volgens Enno Wiertsema. Hij stelt dat de wetgeving beoogt om consumenten in staat te stellen de adviseur op zijn of haar dienstverlening aan te spreken door deze te verplichten om transparant te zijn.

'Verkregen advies op waarde schatten'

De Consumentenbond laat weten: “Wat wij met de actieve provisietransparantie beogen, is dat klanten vóór het afsluiten van de verzekering weten dat er provisie wordt betaald, hoe hoog die exact is en welke dienstverlening je daarvoor krijgt.” De organisatie verwacht dat dit mogelijk vragen bij de klant oproept, zoals waarom is juist deze verzekering geadviseerd en niet een andere? “De provisietransparantie beoogt dus ook en vooral dat de klant, meer dan nu, het verkregen advies op waarde kan schatten en eventueel kan afzetten tegen een alternatief advies door dezelfde of een andere adviseur.”

“Die transparantie moest er trouwens komen, omdat er in het verleden adviseurs waren die zich bij hun adviezen wel erg lieten leiden door de hoogte van de provisie in plaats van de geschiktheid of prijs van het geadviseerde verzekeringsproduct”, vervolgt de Consumentenbond. Dit is echt een misvatting, vindt Wiertsema. “Schadeverzekeringen zijn altijd transparante en makkelijk te begrijpen producten geweest, met een heldere premie, en bovendien makkelijk opzegbaar. Het idee dat provisietransparantie er is gekomen om een misstand op te lossen is gewoon niet waar”, aldus de Adfiz-directeur.

Combinaties en verschillen provisieregelingen

Oosterbaan is er niet van overtuigd dat het fijnmazige gemiddelde voor veel adviseur hetzelfde is. Als de nieuwe regels correct worden toegepast, zal volgens hem blijken dat er tussen de provisies die adviseurs rekenen verschillen zitten. “Dat is nu al het geval door bijvoorbeeld combinaties van abonnementen en provisies, maar ook in de provisieregelingen tussen aanbieders zitten verschillen.” Daarnaast verwijst hij naar de nota van toelichting bij de wetswijziging. Daarin staat dat consumenten die weten dat ze voor dienstverlening betalen waarschijnlijk eerder geneigd zijn te vragen wat deze dienstverlening precies inhoudt. “Consumenten kunnen zo ook kosten vergelijken”, is te lezen.

Dit is maar gedeeltelijk waar, stelt Wiertsema. “Want directe verzekeraars hoeven alleen een eventuele aanbrengvergoeding kenbaar te maken. Dat is slechts een fractie van hun totale distributie- en dienstverleningskosten. Dus wat vergelijk je dan?” Hij vindt dat als de hoogte van de provisie al een rol speelt bij de selectie van een adviseur dit onderdeel is van de totale premie. “We kunnen nu wel doen alsof de prijs het belangrijkste criterium is, omdat het zo goed en objectief te vergelijken is, alleen dan vertel je maar een klein deel van het verhaal. We hebben het hier niet over een zak aardappelen die je koopt. Financieel advies is mensenwerk; de persoon doet er toe. Ook de inhoud van het dienstverleningspakket is nooit precies hetzelfde. Ik gun het daarom iedere consument om vooral naar de waarde van de aangeboden dienstverlening te kijken.”

Provisietransparantie als marketing

Toch verwacht DFO-directeur Oosterbaan dat er de komende tijd partijen komen die provisie centraal stellen in hun marketing. “Aangeven dat informatie over provisie niet bedoeld is als selectiecriterium voor de consument bij het besluiten of hij wel of niet de diensten van een bepaalde financieel dienstverlener afneemt, vind ik bijzonder. Dan hadden de marktpartijen niet zo lang hoeven te discussiëren op welk moment je de informatie over de provisie moet geven. Als het niet bedoeld is als selectiecriterium dan had je ook kunnen kiezen om de provisie op de polis te vermelden.”