De financiële sector in Nederland moet rekening houden met toenemende rente- en kredietrisico’s bij financiële instellingen. Ook is sprake van lagere liquiditeit op financiële markten waardoor prijsschommelingen in een markt sneller over kunnen slaan naar andere delen van het financiële systeem. Dat blijkt uit het maandag verschenen overzicht financiële stabiliteit van De Nederlandsche Bank.
Om de hoge inflatie in de eurozone te bestrijden heeft de Europese Centrale Bank de rente in hoog tempo verhoogd van min 0,5 procent naar 4 procent. DNB-president Klaas Knot: ,,Dat was hard nodig, want de inflatie bleek hardnekkig en is nog steeds te hoog. Hierdoor is het voor bedrijven, huishoudens en overheden duurder geworden om geld te lenen. Dat is een bewust doel van ons monetair beleid, maar het gaat wel gepaard met risico’s voor de financiële stabiliteit. Risico’s die op een adequate manier moeten worden beheerst en opgevangen."
Drie belangrijke risico's
In het overzicht worden drie belangrijke risico’s voor de financiële stabiliteit beschreven. Allereerst zijn er risico’s voor financiële markten. De onrust van begin dit jaar is daar verdwenen, maar de huidige lagere liquiditeit vergroot de kans dat schokken op deelmarkten overslaan naar andere delen van het financiële systeem. DNB: "Dit risico wordt vergroot door koersschommelingen, vooral op rentemarkten, als gevolg van de onzekerheid over de vooruitzichten voor economische groei en inflatie. Dit is de laatste weken weer duidelijk waarneembaar."
Hogere rentelasten
Ten tweede groeien volgens DNB de rente- en kredietrisico’s bij financiële instellingen, vooral vanwege hogere herfinancieringskosten en een lagere terugbetaalcapaciteit onder bedrijven. Zo loopt 56 procent van de totale Nederlandse bedrijfsschuld binnen twee jaar af, of krijgt te maken met een renteherziening. Deze bedrijven krijgen in de toekomst te maken met hogere rentelasten.
Download hier het rapport over de financiële stabiliteit.
Ook verzekeraars kwetsbaar
Hoewel hogere kredietrisico’s nog niet zichtbaar zijn in de cijfers van Nederlandse banken, is volgens DNB waakzaamheid van belang. "De hogere rente werkt namelijk met vertraging door in de financieringskosten van bedrijven en huishoudens, en daarmee ook in de kredietrisico’s van banken. Dit maakt banken kwetsbaar voor potentiële verliezen in de toekomst. Het is daarom belangrijk dat banken dit meewegen bij hun interne kapitaalbeleid. Ook pensioenfondsen en verzekeraars zijn kwetsbaar voor lagere economische groei of een aanhoudend hoge inflatie door de relatief hoge waarderingen van aandelen en andere risicovolle beleggingen waar ze in investeren."
Vastgoedmarkt staat onder druk
In het overzicht is ook gekeken naar de Nederlandse markt voor commercieel vastgoed en de risico’s voor financiële stabiliteit. DNB: "Nederlandse banken, verzekeraars en pensioenfondsen zijn gezamenlijk voor 360 miljard euro blootgesteld aan commercieel vastgoed. Mede door de hogere financieringskosten staat die markt sinds halverwege vorig jaar onder druk: de transactiewaarde van commercieel vastgoed is sindsdien met 13 procent gedaald. Behalve hogere financierings- en bouwkosten spelen ook structurele veranderingen als online winkelen en thuiswerken een rol, waardoor de behoefte aan winkel- en kantoorruimte afneemt."
Risico's lijken nog beheersbaar
Naast banken zijn ook verzekeraars en pensioenfondsen blootgesteld aan verliezen door prijscorrecties van commercieel vastgoed, die direct doorwerken in hun balansen. DNB: "De omvang van Nederlandse vastgoedbeleggingsfondsen, waar met name pensioenfondsen in beleggen, is de afgelopen vijftien jaar verviervoudigd tot ongeveer 135 miljard euro. Toch lijken de risico’s bij deze fondsen vooralsnog beheersbaar. Onder meer omdat de frequentie waarmee beleggers geld uit de fondsen kunnen onttrekken laag is."
