"Afgelopen jaren is de DNB schromelijk te kort geschoten in haar toezicht op de pensioenfondsen", constateren waarnemend voorzitter Ruijgh en secretaris Van Wijk. "Actuarissen zijn daar al jaren zeldzaam helder over in hun beoordelingen. Het is daarom onverantwoord om in de nieuwe pensioenwet de toezichthoudende taak opnieuw bij de DNB te leggen zonder dat een rechterlijke toets mogelijk is. Temeer daar ook de individuele deelnemers en gepensioneerden in de nieuwe wet worden uitgesloten van bezwaar."

Maak rechtelijke toets mogelijk

DNB en AFM hebben volgens de twee de afgelopen periode bewezen, het in hun toezicht gestelde vertrouwen niet te hebben waar gemaakt. "Enige garantie dat dit in de toekomst anders zal zijn, is er niet. Een toetsing door de onafhankelijke rechter van hun besluiten moet daarom mogelijk blijven. Vandaar onze oproep: Eerste Kamer maak de rechterlijke toets mogelijk."

Minder dan kostendekkende premie

Gepensioneerden en toekomstige gepensioneerden zijn volgens VPN ernstig tekort gedaan door te lage premies. "Dit komt omdat vrijwel alle pensioenfondsen gebruikmaken van art 128 lid 2 van de pensioenwet, de zogeheten ‘gedempte premieregeling’. Dit wetsartikel staat toe dat pensioenfondsen minder dan de kostendekkende premie heffen. Het idee daarachter was dat de te heffen kostendekkende premie jaarlijks niet te sterk zou mogen variëren door de fluctuaties van de rente. Dit alles in de ijdele hoop dat door rentestijgingen op langere termijn die premie wél op een kostendekkend niveau zal liggen en de premiedekkingsgraad dan wél ten minste 100 procent zou bedragen."

Rente jarenlang niet gestegen

De praktijk heeft echter totaal anders uitgepakt, constateert de vereniging. "Na 2014 is de rente eerst nog gedaald en daarna jarenlang helemaal niet gestegen. Dat betekent dat zonder dat daarvoor voldoende dekkende premie werd betaald, voor de werknemers wel vollédige pensioenrechten werden opgebouwd. De sociale partners hadden hierbij het initiatief."

Werkgevers hebben baat bij te lage premies

Over het algemeen wordt het overgrote deel van pensioenpremies betaald door de werkgever en een veel kleiner deel door de werknemer. Ruijgh en Van Wijk schrijven: "Helder is dat de werkgevers daardoor het meest profiteren van de te lage premies. De werknemer betaalt weliswaar ook een lagere premie, maar loopt daarmee wel risico voor zijn pensioen. De lagere premie voor de werkgever pakt volledig positief uit voor de balans van de werkgever. Dit systeem wordt al jaren gesanctioneerd door de pensioenfondsen met als motivatie de hierboven toegelichte ‘gedempte premieregeling’."

Te lage dekking ontstaan

Daarmee is volgens de VPN een te lage dekking ontstaan om de pensioenrechten uiteindelijk te kunnen betalen. "Dit is de reden dat de actuarissen de vermogenspositie van de fondsen jarenlang als niet voldoende/onvoldoende/slecht en daarmee dus als onverantwoord hebben beoordeeld. In onze woorden: de pensioenfondsen maken zich schuldig aan onbehoorlijk en onrechtmatig bestuur."

Het voorbeeld ABP

Vrijwel alle pensioenfondsen blijken volgens VPN zo te werken. "Vrijwel alle hebben jarenlang te weinig premie geheven. Illustratief is de situatie bij het ABP. Het verschil tussen de kostendekkende premie en de feitelijk geïncasseerde premie is in de jaren 2015-2021 gecumuleerd tot een bedrag van bijna 51,5 miljard euro. Over die periode bedroeg de gemiddelde premiedekkingsgraad 56,73 procent. Onder de huidige regelgeving zou het nog jaren duren voordat dit percentage de 100 procentnadert. Maar de schade kán nog wel hersteld worden. Echter, onder de nieuwe pensioenwetgeving wordt de vermogensschade voor het ABP onherroepelijk."

Slechts 30 procent

Wie daar volgens VPN voordeel van heeft, is de overheid. "Immers de deelnemers betalen slechts 30 procent van de verschuldigde premie en de werkgever (=overheid) 70 procent. Dat betekent dat de overheid ruim 36 miljard euro heeft ‘bespaard”. Onbegrijpelijk dat deze praktijk al jarenlang voortduurt, ondanks het feit dat blijkens de actuariële verklaringen onder de jaarrekeningen de vermogenssituatie van het ABP bij voortduring slecht tot niet voldoende wordt beoordeeld."

Toezichthouders grijpen niet in

Huidige en toekomstige gepensioneerden worden volgens VPN door de pensioenfondsen bestolen. "De toezichthouders AFM en DNB hebben niet ingegrepen, ondanks gefundeerde en fundamentele negatieve beoordeling van de actuarissen. Het is daarom absoluut onaanvaardbaar dat DNB, ook nog als enige, de bevoegdheid krijgt de transities die onder het nieuwe pensioenstelsel nodig zijn, goed te keuren zónder enige rechterlijke toetsingsmogelijkheid. Zeker omdat ook de bezwaarmogelijkheid voor gepensioneerden en pensioengerechtigden wordt uitgesloten. De Eerste Kamer gaat over kwaliteit en rechtmatigheid van wetgeving. Vandaar de oproep: Eerste Kamer maak rechterlijke toets mogelijk in nieuwe pensioenwet."