De onderzoekers van Rabobank bekeken de effecten van de energieprijs op de kosten en baten van verduurzamen. Zo zijn de groothandelsprijzen van gas inmiddels stevig gedaald en dat kan op termijn tot energietarieven leiden die weer onder het prijsplafond liggen. "Ook de prikkel om woningen te verduurzamen daalt dan."
Verschil in lasten kleiner door plafond
Tot de zomer van 2021 was het feitelijke verschil in energielasten tussen een woning met energielabel A en een woning met energielabel G gemiddeld minder dan 30 euro per maand, becijferde Rabo. Daarna zijn de kosten sterk gestegen. "Doordat alleen het variabele deel van de energielasten flink duurder is geworden terwijl het vaste deel (doordat de heffingskorting is verhoogd) juist omlaag is gegaan, is de energierekening vooral bij huishoudens met een onzuinige woning sterk opgelopen. Het prijsplafond voor energie verandert hier weinig aan. De laatste drie maanden variëren de energielasten van het doorsnee huishouden van gemiddeld 278 euro per maand in een woning met label A tot gemiddeld 369 euro per maand in een woning met label G: een verschil van ruim 90 euro."
Het prijsplafond dempt dat verschil behoorlijk: na invoering van het plafond gaat dat naar ruim 50 euro per maand voor een gemiddeld huishouden.
Terugverdienen verduurzaming geen uitgemaakte zaak
Hoewel het in theorie mogelijk was om de investering in verduurzaming via de energierekening terug te verdienen, was dat voordat de energieprijzen omhoog schoten in de praktijk lang niet altijd mogelijk, aldus de onderzoekers. In het najaar van 2022 was dat echter anders. "Dit sluit overigens niet uit dat sommige individuele maatregelen, zoals het installeren van zonnepanelen of de vervanging van enkel glas door dubbel glas in de woonkamer, ook voor de gascrisis vaak al rendabel zullen zijn geweest."
Vooral bij het verder verduurzamen van een woning die al label D heeft, zijn de te verwachten baten bij de gemiddelde woning hoger dan de kosten. "Ook kan het lonen om een woning met label E, F of G nu in één keer grondig aan te pakken." Bij verduurzaming van een woning van label G naar label D was de daling van de energielasten ook in het najaar van 2022 gemiddeld nog niet groot genoeg om de investering via de energierekening terug te verdienen. "Mogelijk komt dit doordat huishoudens bij deze labelstappen geneigd zijn om eerder te kiezen voor een verbetering in comfort dan voor een lagere energierekening."
Dalende energieprijzen
Door het prijsplafond zijn voor het gemiddelde huishouden de verduurzamingskosten via de energierekening over het algemeen niet meer terug te verdienen. "Door de grote spreiding in energieverbruik zijn er echter ook veel huishoudens met een veel hoger energieverbruik dan dat van het doorsnee huishouden." Wie boven het prijsplafond zit, heeft ook de komende jaren naar verwachting wel financieel voordeel van het verduurzamen van de woning. "Als energieprijzen daarentegen dalen tot het niveau van het prijsplafond of daaronder, dan zal verduurzaming minder vaak via de energierekening kunnen worden terugverdiend. Huishoudens kunnen er echter ook om andere dan financiële redenen voor kiezen om hun woning te verduurzamen, zoals verbetering van hun wooncomfort of het leveren van een bijdrage aan milieu en klimaat."
Kopers betalen veel meer voor label A
Huizenkopers hebben voor een woning met energielabel A inmiddels ruim 85.000 euro meer over dan voor een vergelijkbare koopwoning met label G, zo blijkt uit een analyse van Kadastercijfers. Ook ontdekten de onderzoekers dat de meerprijs voor een achteraf verduurzaamde woning lager is dan de meerprijs van een woning die al vanaf de oplevering duurzaam was.
Verstorend
Het prijsplafond werkt dus verstorend voor de baten van verduurzaming, concluderen de Rabo-onderzoekers. Dat kan veroorzaken dat huishoudens verduurzaming uitstellen. "Het verlagen van het energieverbruik is echter juist een van de belangrijkste structurele oplossingen voor de energiecrisis, en kan helpen om onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen en daarmee bijdragen aan onze klimaatdoelstellingen. De btw op energie weer verhogen en de tijdelijke verlaging van de energiebelasting beëindigen vergroten juist de prikkel om te verduurzamen, maar alleen bij huishoudens met een hoog energieverbruik. Voorkomen dat beleid dat is gericht op koopkrachtreparatie de prikkels om te verduurzamen verstoort, blijft dan ook een belangrijk aandachtspunt bij de vormgeving daarvan."
