De 88 miljard euro aan verkopen bedroegen ongeveer 4,6 procent van het totaal belegd vermogen van pensioenfondsen. Niet eerder verkochten deze instellingen in een half jaar tijd zo’n groot deel van hun beleggingen. Onderverdeeld naar het type beleggingen werden voornamelijk participaties in beleggingsfondsen (57 miljard) en in geldmarktfondsen (8 miljard) verkocht. Ook werd er voor 25 miljard aan beursgenoteerde aandelen van de hand gedaan. Pensioenfondsen kochten daarentegen in beperkte mate obligaties (2 miljard).
Stijgende rente leidt tot hogere margeverplichtingen
De rente steeg de eerste helft van 2022 sterk. Dit is volgens DNB goed nieuws voor pensioenfondsen, die hiermee de actuele waarde van hun verplichtingen zagen dalen en dekkingsgraad toenemen. De gestegen rente heeft volgens DNB ook een andere consequentie. Pensioenfondsen dekken een deel van het renterisico dat zij lopen over hun verplichtingen af door rentederivaten af te sluiten. Wanneer de rente daalt, stijgen deze derivaten in waarde en compenseren zo voor een deel de hogere actuele waarde van de toekomstige pensioenverplichtingen. Omgekeerd daalt de waarde van deze derivaten wanneer de rente stijgt.
De waarde kan dan ook omslaan in een schuld aan de tegenpartij. Tegenpartijen waarmee deze contracten zijn afgesloten vragen onderpand tegenover deze schuld in de vorm van een margeverplichting, oftewel een afgeschermde bankrekening. Nu de rente snel stijgt neemt de waarde van de rentederivaten af en nemen de hieraan verbonden margeverplichtingen toe. Pensioenfondsen hebben in de eerste zes maanden van 2022 daarom 82 miljard op margerekeningen bijgestort, onder meer bekostigd vanuit de opbrengst van de verkochte beleggingen.
Pensioenfondsen hebben in de eerste zes maanden van 2022 82 miljard op margerekeningen bijgestort, onder meer bekostigd vanuit de opbrengst van de verkochte beleggingen.”
Sectoren
Bij het verkopen van aandelen hielden pensioenfondsen de verdeling van hun beleggingen over sectoren over het algemeen intact. Posities in alle economische sectoren werden afgebouwd, met slechts beperkte verschillen per sector. De verkopen waren procentueel het grootst binnen de delfstoffensector: in totaal werd voor netto -18 procent (2,4 miljard) aan aandelen in deze sector verkocht. Dit volgt een eerder ingezette trend waarin pensioenfondsen hun blootstelling aan de delfstoffensector verminderen. Gekeken naar obligaties was er een positieve nettoaankoop in twee sectoren: de chemische industrie (+5 procent, of 0,2 miljard euro) en de financiële dienstensector (+3 procent, of 4,4 miljard euro). In de farmaceutische industrie werden posities in obligaties relatief het sterkst afgebouwd (-17 procent, of -0,7 miljard).
