Griffioen Employee, Verheul Groep en de Pensioendesk horen bij de intermediairbedrijven die fondsprovisies ontvangen van Zwitserleven voor de pensioenverzekeringen die ze hebben ondergebracht. Die provisie is ook na 2012 nog betaald, omdat het provisieverbod voor complexe producten een onbeperkte eerbiedigende werking kent voor producten die zijn gesloten voor 1 januari 2013.
De zaak
Zwitserleven is echter gestopt met de provisiebetaling, die per adviseur ongeveer enkele honderden euro’s per maand bedraagt. De drie hebben in een kort geding gevraagd de betalingen weer te herstellen omdat er nu eenmaal eerbiedigende werking geldt. Maar de voorzieningenrechter vond het belang te gering om die eis toe te wijzen. De adviesbedrijven zijn nu een bodemprocedure aan het voorbereiden. In afwachting van de zaak willen ze geen inhoudelijke toelichting geven.
Wat vindt Zwitserleven?
Zwitserleven wil wel reageren op de uitspraak van de voorzieningenrechter en licht toe wat die fondsprovisies inhouden:"Fondsprovisie is een vorm van doorlopende provisie, maar dan niet afhankelijk van de premie zoals vaak voorkwam, maar van de beleggingswaarde. Voor de goede orde: het ging hierbij om premievrije polissen. Het stopzetten van de provisie is in het voordeel van de klant, aangezien bij hem geen vergoeding aan de beleggingswaarde meer wordt onttrokken. Voor de verzekeraar maakt het geen enkel verschil."
Geldt hier inderdaad niet - zoals de adviseurs stellen - de eerbiedigende werking voor producten die voor 1-1-2013 zijn afgesloten?
"Ja en nee. Onze stelling is dat er weliswaar eerbiedigende werking van toepassing is, maar dat deze eerbiedigende werking nooit was bedoeld om tot in lengte van jaren te blijven bestaan. In onze ogen is er geen 'onbeperkte eerbiedigende werking'. Wij wijzen naar een brief, in het kader van de invoering van het provisieverbod, van de minister van 13 december 2011. Daarin staat onder andere: 'Eerbiedigende werking heeft als nadeel dat daarmee de gewenste ontvlechting en het zuivere marktmodel niet volledig is gerealiseerd omdat er nog enige tijd provisiestromen blijven bestaan. Ik denk dat dit een tijdelijk probleem is, omdat lopende producten veelal een natuurlijk verval kennen en vermoedelijk binnen enkele jaren zullen worden beëindigd.'
'Enige tijd', 'tijdelijk' en 'enkele jaren' zijn niet gedefinieerd, maar we zijn nu bijna 10 jaar verder en we nemen aan dat iedereen het er wel mee eens is dat 10 meer is dan 'enkele jaren' en daarom is onze stelling dat de eerbiedigende werking eindig is en dat het redelijk is hiervoor een periode te hanteren zoals door Zwitserleven is toegepast."
Is Zwitserleven de enige die met het betalen van deze fondsprovisies is gestopt?
"Voor zover wij weten is Zwitserleven nog de enige verzekeraar die deze vorm van provisie aanbood en dus ook de enige die hiermee is gestopt."
AFM: einde eerbiedigende werking bij einde product
De AFM zegt zich niet te mengen in rechtszaken. We moeten het dus doen met wat de toezichthouder stelt in het uit 2015 stammende rapport over de naleving van het provisieverbod. Dat wijst een andere kant uit dan Zwitserleven aangeeft: "De eerbiedigende werking eindigt als het tweedepijlerpensioenproduct eindigt of als er een nieuwe overeenkomst tot stand komt." Daarnaast schrijft de AFM in het rapport dat afspraken over provisie die aanbieders en zelfstandig adviseurs voor 1 januari 2013 hebben gemaakt, na 1 januari 2013 niet kunnen worden aangepast of uitgebreid.
Lees ook de blog van Colinda Rosenbrand over dit onderwerp
Mocht de rechter uiteindelijk bepalen dat de eerbiedigende werking niet meer van kracht is, dan is dat in lijn met wat het Verbond van Verzekeraars wil. Dat gaf twee jaar terug al aan ervan af te willen: “Wij willen met een gedifferentieerde aanpak komen tot een afbouw van dit regime”, zei Verbondsdirecteur Richard Weurding toen.
