Toen er tien jaar geleden gediscussieerd werd over de invoering van het provisieverbod op complexe financiële producten, was er nog geen vuiltje aan de lucht. Toenmalig minister van Financiën Jan-Kees de Jager vond vergaande transparantie-eisen voor schadeverzekeringen nog buitenproportioneel: geen excessen, nergens voor nodig. Maar elders in Den Haag bleef het borrelen.
Aanjager Achmea
Grote verzekeraars die een stevige vinger in de pap hebben bij het Verbond van Verzekeraars zijn wel voorstander van complete transparantie. Achmea voorop. Rabobank-filialen vermelden dan al een aantal jaren hoeveel ze van Achmea-label Interpolis ontvangen als vergoeding voor hun diensten. En dat zouden volgens toenmalig topman Willem van Duin alle intermediairs moeten doen.
AFM gooit de bal op
Als eind 2017 de markt geconsulteerd wordt over de implementatie van het Europese IDD (Insurance Distribution Directive) in Nederland, mengt de AFM zich in de discussie. Wat de toezichthouder betreft gaat het IDD niet ver genoeg. Die richtlijn schrijft alleen voor dat intermediairs open moeten zijn over de manier waarop ze beloond worden. De AFM concludeerde uit eigen onderzoek dat consumenten precies willen weten welk deel van hun premie naar hun adviseur gaat voor geleverde diensten.
Nieuw kabinet, nieuwe mening
Willem van Duin met oud-directeur van het Verbond Leo de Boer aan zijn zijde krijgen de wind mee als in 2017 De Jager door Wopke Hoekstra wordt opgevolgd op Financiën. Hoekstra vindt transparantie zwaarder wegen dan het risico op marktverstoring. Als consumenten niet weten hoeveel ze betalen voor dienstverlening, zullen ze er volgens hem ook geen gebruik van maken. In 2019 deelt hij zijn plannen met de sector.
Een werkbaar compromis
Aanvankelijk zijn de intermediaire brancheverenigingen gematigd positief met de wijze waarop Hoekstra’s ambtenaren actieve transparantie hebben vormgegeven. Adviseurs mogen ook werken met een percentage, of een gemiddelde provisie in de betreffende productgroep. Dat is werkbaar, omdat je pas een exact bedrag kunt vermelden als het adviestraject al achter de rug is. Het Verbond en de Consumentenbond reageren teleurgesteld: percentages zijn niet transparant genoeg.
Dat laten de organisaties ook duidelijk blijken in hun reacties op de consultatieronde. En hun grieven hebben succes. Hoekstra draait en geeft de verzekeraars hun zin. Alle verzekeraars? Nee, inmiddels wordt duidelijk dat de leden van het Verbond verre van unaniem zijn in hun opvatting over provisietransparantie. Onder meer De Goudse,Nh1816 en Ansvar spreken zich uit als fel tegenstander. En zelfs ASR-ceo Jos Baeten geeft aan dat de hele exercitie wat hem betreft niet had gehoeven.
Schisma in het Verbond
Leo de Boer is dan vertrokken als directielid bij het Verbond en heeft het dossier overgedragen aan Richard Weurding. De directeur moet zien te laveren tussen de verschillende meningen binnen de brancheorganisatie en spreekt zich dus maar helemaal niet meer in het openbaar uit over het dossier. Interviewverzoeken worden afgewezen en op vragen volgen enkel schriftelijke, niet-ondertekende persverklaringen.
Als onder meer Adfiz en OvFD hebben gewaarschuwd voor de juridische onhoudbaarheid van de plannen voor transparantie in exacte bedragen, dringen Kamerleden bij Hoekstra aan om het plan nog eens tegen het licht te houden. Hoekstra vraagt de AFM dus om opnieuw om tafel te gaan met de branchepartijen. Het blijkt een wassen neus. Er mag aan de Vijzelgracht niet gesproken worden over het oude concept met percentages. Er kan nergens meer aan getornd worden, tot grote frustratie van de branchepartijen.
'Politieke spelletjes'
Eind vorig jaar stuurt Hoekstra zijn wijzigingsdocument naar de Tweede Kamer. Niet verwonderlijk blijkt er inhoudelijk niets gewijzigd. Nieuw is dat zijn brief vergezeld gaat van een beslisnota; een verzameling documenten met interne communicatie dat inzicht geeft in de totstandkoming. Die is niet fraai. Adfiz-directeur Enno Wiertsema is furieus, vraagt zich hardop af waar het Verbond mee bezig is, en spreekt van politieke spelletjes. OvFD-directeur Colinda Rosenbrand haalt fel uit naar de AFM die volgens haar geen verantwoordelijkheid neemt voor haar rol. Kamervragen volgen, maar het debat over transparantie wordt meerdere malen uitgesteld. Tot de brief van Kaag.
