Univé vist daarmee voor de tweede keer achter het net in een zaak tegen een man die in september 2014 onder invloed van alcohol een ongeval veroorzaakte met de Suzuki Alto van zijn ouders, waarbij een inzittende letsel opliep. Verzekeraar Univé keerde € 105.000 uit aan de inzittende en wilde 65% van dat bedrag verhalen op de bestuurder. In de polisvoorwaarden staat immers dat schade niet wordt vergoed als de bestuurder alcohol heeft gebruikt. Univé gaat uit van 35% eigen schuld bij het slachtoffer.
Artikel 15 van de WAM
Voor de kantonrechter was al aan de orde hoe artikel 15 lid 1 van de WAM gelezen moet worden. Daarin staat dat schade niet kan worden verhaald als de aansprakelijke persoon niet de verzekeringnemer is, "tenzij hij niet te goeder trouw mocht aannemen dat zijn aansprakelijkheid door een verzekering was gedekt". De kantonrechter oordeelde dat niet duidelijk was of de bestuurder wist dat de schade niet verzekerd is als de bestuurder niet had mogen rijden omdat hij alcohol heeft gebruikt. Het verweer van Univé dat algemeen bekend is dat een verzekeraar geen schade vergoed als die onder invloed van alcohol is veroorzaakt, maakte geen indruk.
Eerst de straat uitgeduwd
Bij het gerechtshof probeert Univé het opnieuw, onder meer met het argument dat de man de auto eerst de straat heeft uitgeduwd zonder de motor te starten. Volgens Univé blijkt daaruit dat de man zich zeer goed ervan bewust was dat hij niet meer mocht rijden en dat dit consequenties kon hebben. Bovendien maakt Univé bezwaar tegen een verwijzing naar een arrest van de Hoge raad over een zaak uit 1999. De tijdgeest is in vijftien jaar veranderd: in 2014 kon niemand nog met droge ogen beweren dat een verzekeraar de aansprakelijkheid voor een ongeluk wel zou dekken als de aansprakelijke teveel had gedronken, is het betoog.
Het hof is het met Univé eens dat de handelwijze van de dronken bestuurder erop wijst dat hij wist dat het niet verstandig was om te gaan rijden, "maar dat is in dit geval niet beslissend". "Het gaat erom wat [de dronken bestuurder] wist over de consequenties van het gebruik van alcohol voor de dekking onder de verzekering als hij schade zou veroorzaken. Dat hij daarvan op de hoogte was of zich daarvan in voldoende mate bewust was, kan op grond van de door Univé gestelde omstandigheden niet worden aangenomen. Ook voorshands kan daarvan niet worden uitgegaan."
Wel WAM-dekking, geen polisdekking
De WAM schrijft de omvang van de dekking die een WAM-verzekeraar moet bieden dwingend voor, gaat het hof verder. "Alleen de in de WAM genoemde uitsluitingen en beperkingen kunnen aan een benadeelde worden tegengeworpen. Een WAM-verzekeraar kan zich tegenover een benadeelde niet beroepen op een alcoholclausule. Daarom moest Univé de schade van [het slachtoffer] vergoeden." De alcoholclausule speelt alleen een rol tussen Univé en de bestuurder. "De alcoholclausule maakt het onder omstandigheden mogelijk dat Univé verhaal kan nemen voor een aan een derde uitgekeerde schadevergoeding. In dit geval is er dus wel WAM-dekking, maar geen polisdekking."
Wat denkt het algemene publiek?
Ook het hof vindt dat het geen feit is van algemene bekendheid dat schade bij rijden onder invloed van dekking kan zijn uitgesloten. "Helaas komen geregeld (ernstige) verkeersongevallen in het nieuws waarbij alcohol in het spel was. Het algemene publiek gaat er dan niet vanuit dat dekking voor de ontstane schade zeer wel kan zijn uitgesloten vanwege het gebruik van alcohol. Integendeel: feit van algemene bekendheid is dat iemand die schade lijdt als gevolg van een aanrijding door een bestuurder die onder invloed is van alcohol, niet met de schade blijft zitten." De WAM-verzekeraar van de auto van de bestuurder moet zoals het hof eerder stelde, immers vergoeden. "Iets anders is of ieder normaal ontwikkeld mens ook geacht moet worden te weten dat in dergelijke gevallen de schade in de interne verhouding tussen de verzekerde en de verzekeraar zeer wel van dekking kan zijn uitgesloten. Het hof is van oordeel dat het algemene publiek in 2014, toen het onderhavige ongeval plaatsvond, niet geacht werd dat te weten."
Interne en externe kant
De WAM-verzekering heeft een externe en een interne kant en om de mogelijke dekkingsconsequenties daarvan te begrijpen en te overzien, is specifieke kennis en enig juridisch inzicht nodig, oordeelt het hof. "Het gaat daarmee niet om een feit dat iedereen geacht wordt te weten of zonder noemenswaardig onderzoek uit algemeen toegankelijke bronnen te weten kan komen."
Univé kan de schade dus niet verhalen op de bestuurder, ondanks de aangedragen cijfers over het het aantal WAM-verzekeraars dat een alcoholuitsluiting hanteert. Dat is gegroeid van 35% in 1999, via 40% in 2015 naar 97% vorig jaar. In feite ondergraaft Univé daarmee zijn eigen stelling: ten tijde van het ongeluk hanteerde nog minder dan de helft van de verzekeraars zo'n alcoholclausule.
In 2014 was het bestaan van alcoholclausules en de consequenties daarvan voor de dekking dan ook nog niet bekend genoeg, besluit het hof.
