Sprangers, Schouten, Bouwgroep Moonen, Noordersluis en Hette Bouw. De faillissementen van grote bouwers hakten erin bij Woningborg, zeggen verschillende bronnen rond de verzekeraar die Cobouw sprak. Als bouwers kopje onder gaan, moeten de woningen die nog in aanbouw zijn op kosten van de afbouwverzekeraar uit Gouda worden afgebouwd.
Zonder grote kleerscheuren
Woningborg kwam nog zonder grote kleerscheuren door de financiële crisis, die voor de bouw tussen 2009 en 2015 huishield. Al deden de faillissementen van Midreth, Heddes, Bokx, Van Hemert en Panagro pijn. Concurrerend waarborgfonds SWK had te maken met het bankroet van Van Hoogevest, Hillen & Roosen en Moes. SWK verzekert vooral grote aannemers. Zo'n duizend middelgrote en kleine aannemers zitten bij Woningborg.
Stijgende bouwkosten
De problemen bij Woningborg beginnen na de financiële crisis. Aannemers die voor bodemprijzen projecten binnenhalen, zien tot hun schrik de prijzen van onderaannemers, toeleveranciers en zzp'ers fors stijgen. Een reeks bouwers gaat eraan ten onder.
In 2018 gaan vijf bouwers die bij Woningborg verzekerd zijn failliet. Het waarborgfonds moet opdraaien voor de afbouw van 491 woningen. Het zijn niet alleen veel meer woningen dan het jaar ervoor, het schadebedrag per woning is gestegen van 10 procent van de aanneemsom naar bijna 50 procent. De schadepost voor Woningborg: 35 miljoen euro.
Storm is niet geluwd
Het jaar erna is de storm niet geluwd. Nog eens vijf bedrijven gaan bankroet. 473 woningen moeten er afgebouwd worden. De schade voor Woningborg is dit keer 28 miljoen euro, het draait door de faillissementen verliezen in 2018 en 2019: 17,5 en 20,5 miljoen euro. "Er is in die jaren veel geld weggevloeid", bevestigt de woordvoerder.
In 2020 gaan er nog eens veertien bij Woningborg aangesloten bedrijven failliet. Ze laten 182 woningen onafgebouwd achter. De 8,4 miljoen euro schade is in dit geval wel volledig herverzekerd. Dat wil zeggen dat Woningborg niet zelf voor de schade opdraait, maar de herverzekeraars. Woningborg schrijft in 2020 10 miljoen euro winst.
Herverzekeraars
Maar de reeks aan faillissementen zorgt er ook voor dat de premies die Woningborg aan herverzekeraars betaalt, flink stijgen, zegt een bron. Herverzekeraars willen hun vingers niet nog eens branden aan Nederlandse bouwers. Dat maakt de financiële speelruimte van Woningborg beperkter.
De solvabiliteit van Woningborg is eind 2019 onder de maat, waardoor de borg bij extreme omstandigheden niet aan zijn uitstaande verplichtingen kan voldoen, oordeelt Woningborg begin 2020 zelf. De risico's waar de borg aan blootstaat zijn: "Acceptatie van bouwplannen en de blootstelling op grotere aannemers en aannemers met een hoger risicoprofiel". De solvabiliteit wordt in 2020 opgeschroefd. Maar genoeg is het niet om iedere aannemer te kunnen bedienen.
Woningborg stuurt een brief
Daarom stuurt Woningborg dit jaar een brief uit naar alle aangesloten aannemers. Daarin wordt uitgelegd dat door sterke groei in de woningmarkt, de kapitaalpositie momenteel geen ruimte biedt voor verhoging van het obligo. "Lopende projecten en nieuwe projecten van bouwondernemers, die nog ruimte hebben binnen hun obligo, kunnen in principe gewoon doorgang vinden. Woningborg werkt hard aan een oplossing waarmee ook de benodigde groei optimaal kan worden gefaciliteerd", legt de verzekeraar de situatie deze woensdag uit op zijn website.
"De vraag naar nieuwe woningen is hoog en het aantal bouwplannen stijgt. Woningborg ziet dan ook een groeiende vraag naar waarborgcertificaten en een toenemende onderliggende aanneemsom door onder meer de schaarste aan grondstoffen en materialen. Die sterke groei drukt op verruiming van het beschikbare obligo: de ruimte om bouwprojecten te verzekeren."
Voldoende kapitaal aanhouden
De Nederlandsche Bank schrijft voor dat Woningborg voldoende kapitaal aanhoudt tegenover het totale verzekerde risico, motiveert Woningborg de roep om meer geld. "We moeten kunnen uitkeren als dat nodig is om te zorgen dat huiseigenaren niet de dupe worden, mocht een bouwonderneming failliet gaan", zegt Woningborg-directeur Wytzejan de Jong. "Het maximaal verzekerd risico wordt gelimiteerd door het beschikbare kapitaal dat daar tegenover staat. Om alle groei te kunnen blijven faciliteren, is er dus meer kapitaal nodig."
Woningborg is volgens hem al "enige tijd" in gesprek met brancheverenigingen zoals Bouwend Nederland, de vereniging voor ontwikkelende bouwers WoningbouwersNL, de Rijksoverheid en bouwondernemingen over oplossingen. Woningborg is een stichting die voor 50 procent in handen is handen is van Bouwend Nederland en voor 50 procent van WoningbouwersNL.
Bouwers niet ongerust
De meeste bouwers lijken niet ongerust van de berichten. De soep wordt niet zo heet gegeten als ze wordt opgediend, denken ze. HSB-directeur André Vos zegt geen problemen met de afgifte van certificaten te ondervinden. Ook Walter Vermeulen, directeur Ter Steege Vastgoed Bouw (West), ziet geen projecten uitgesteld worden. Als er minder verzekeringsruimte is bij Woningborg kunnen aannemers ook naar andere oplossingen zoeken, oppert hij.
Ook kan een concerngarantie voor kopers en diens hypotheekverstrekkers mogelijk uitkomst bieden. Onrustig wordt Vermeulen niet van de situatie bij Woningborg. "Als je genoeg verzekerde ruimte hebt kun je gewoon nieuwe projecten starten, zegt Woningborg. Ik heb geen reden om daaraan te twijfelen. Ze schrijven ons bovendien dat ze financieel gezond zijn."
Mooi garantiestelsel
Eric Polman, directeur van concurrent SWK, hoopt dat er snel rust komt rond het garantiestelsel. Zelf heeft SWK geen problemen. Er worden meer certificaten afgegeven, de aanneemsommen zijn gestegen, maar dat is volgens hem allemaal goed te faciliteren. SWK heeft dan ook geen enkel project geweigerd. Polman vindt dat je als borg moet anticiperen op toekomstige ontwikkelingen, zoals prijsstijgingen, en daar scenario's voor moet hebben klaarliggen.
Wat er bij Woningborg is gebeurd, daar wil hij niet op ingaan. "We hebben een mooi garantiestelsel opgebouwd, en wij zijn al jaren hierin een partij. We hebben heel veel projecten gecertificeerd en dat blijven we ook doen. De koper is erbij gebaat dat de woning te allen tijde wordt afgebouwd. Het is een mooi stelsel. En Woningborg is ook een degelijk waarborgfonds", steekt hij zijn concurrent een hart onder de riem.
Sinds 1980 waarborgcertificaten
Woningborg verstrekt sinds 1980 waarborgcertificaten aan kopers van nieuwbouwwoningen. Kopers zijn daardoor verzekerd voor bouwfouten en faillissementen. In geval van een faillissement neemt Woningborg de afbouw van de onafgebouwde woningen voor zijn rekening. Dat gaat in samenspraak met curatoren, opdrachtgevers en financiers. Woningborg bepaalt welk bouwbedrijf het project mag afronden.
