Waar haar voorgangster Merel van Vroonhoven zelf uit de verzekeringswereld kwam en de weg al kende, is Van Geest nieuw in dit veld. En toch is ze vrij uitgesproken over wat de AFM moet doen in het verzekeringsveld en wat er zou moeten gebeuren op toezicht gebied. Van Geest is een Rotterdamse die waarschijnlijk wat minder op de podia van de verzekeringswereld zal verschijnen, ze bestuurt de organisatie en laat de portefeuille ‘financiële dienstverlening’ over aan collega-bestuurder Jos Heuvelman. We vuren een aantal vragen op haar af.

Negen maanden geleden bent u begonnen. Lijkt me een lastige tijd om te starten in corona-tijd.
“Zes weken heb ik fysiek op het kantoor kunnen werken terwijl de rest er ook was. Dat is niet heel lang. Bij de AFM zit het bestuur in één ruimte, die we ‘de huiskamer’ noemen. Dus in die paar weken heb ik met de directe collega’s wel kennis kunnen maken. De managementteams heb ik ook gezien. Maar de vele medewerkers nog niet".

"Aan de andere kant leer je een organisatie ook wel kennen als het opeens heel anders gaat en ze andere dingen moeten doen dan dat ze gewend zijn. Je ziet hoe stressbestendig ze zijn. Ja, dat viel mee. Het lukt ons best goed om thuis te werken. Alles daarvoor hadden we al beschikbaar en in werking. Ook al moest het allemaal heel veilig zijn. Er mag natuurlijk geen toezichtinformatie verdwijnen. Terwijl heel Nederland in de Zoom zat mocht dat bij ons niet. Maar binnen een week kon iedereen weer zijn werk doen. En na nog een week waren er ook videocalls mogelijk.”
Ze vervolgt: “We hebben ook op de inhoud dingen anders gedaan. We hebben onze monitoring van de sector geïntensiveerd. Op allerlei terreinen. Verzekeraars en verzekeringsadviseurs hebben dat ongetwijfeld ook ervaren. We hebben meer contact met ze gezocht. Grotendeels fysiek, maar ook via de telefoon. Op alle niveaus. Het AFM-bestuur belde, maar ook de accountmanagers.”

Heeft u het gevoel dat u de verzekeringswereld nu kent en begrijpt?
“Het kennismaken met de sector in coronatijden is ingewikkelder. Ik ga niet zeggen dat ik de verzekeringssector helemaal van haver tot gort ken, maar ik prijs me gelukkig met collega Jos Heuvelman die wel alles weet. Hij is onlangs on tour geweest”.

En waarmee kwam Heuvelman terug? Wat was zijn boodschap voor u?
“Hij had het heel leuk gevonden om weer mensen te zien. Om te zien hoe het gaat in den lande. We hebben natuurlijk net dat onderzoek gehad naar de Wft-diploma’s. (Daarbij bleken bij 57 eenmanskantoren op een totaal van 200 de vereiste diploma’s niet allemaal aanwezig. TvV) We controleren op een integere en beheerste bedrijfsvoering. En dan moeten mensen wel de vereiste papieren hebben."

"Los van de uitkomsten was dat een mooi onderzoek, heel datagedreven met zo min mogelijk belasting voor de sector doordat we gebruik maakten van de gegevens van DUO. We zijn gaan kijken waar het wel eens mis zou kunnen gaan en dat was ook tot op zekere hoogte waar. Het was opvallend dat in eerste instantie vooral de eenmansbedrijven het niet op orde hadden. Na die eerste controle onder kwam de ronde van ons door het land. Toen bleek men de zaken wel op orde te hebben. Waarschijnlijk waren ze gewaarschuwd door de berichten die we na de eerste controle hadden uitgestuurd.”

Begin december komt de AFM met een rapport dat een weerslag is van al die bezoeken die afgelegd zijn. Vooralsnog wil men niet meer kwijt dan dat de AFM “een beter beeld van de markt gekregen heeft”. En dat er niet echte scherpe pijnpunten gesignaleerd zijn.

Een jaar of vijf geleden was het intermediair nog vooral boos op de AFM. Op Amweb kregen jullie er altijd van langs omdat jullie er niets van begrepen en vooral beperkingen oplegden aan de hele sector. Nu is het vrij stil.
“In het algemeen is het zo dat je als toezichthouder je werk goed doet als je voorspelbaar en transparant bent. Zodat de sector weet waar het aan toe is. Het gemiddelde bedrijf in de verzekeringssector wil ook echt voldoen aan de verwachtingen die de AFM heeft. Als er minder gekrakeel is op uw website dan zijn we daar beter in geslaagd. Kennelijk verrassen we elkaar niet meer. Wij hebben helder gemaakt waar we naar kijken en wat we verwachten en de sector heeft dat ook begrepen. Dan hoef je elkaar ook niet de hele tijd de maat te nemen. Ons doel is dat de sector goede diensten verleent zonder dat wij de hele tijd met de knoet hoeven te zwaaien. Dat doen we wel als het moet, maar dat is niet onze primaire hobby. We zijn geen mensen die zeggen dat het leven goed is als het bonnenboekje vol staat”.

Hoe kijkt de AFM dan naar de sector?
"Financiële dienstverleners kunnen een belangrijke dienst leveren aan consumenten die in theorie weten dat ze naar hun financiële huishouding moeten kijken, maar dat meestal toch niet doen en het ook veel te ingewikkeld vinden. Het goed beheren van de portefeuille van financiële producten van de klant is een gat in de markt. Hier kunnen financiële adviseurs toegevoegde waarde bieden. Wij zijn er voor die consument, die in een kwetsbare situatie zit en die geholpen kan worden met adequate dienstverlening. De wereld verandert alleen de hele tijd. En de dienstverlener moet daar wel op in kunnen spelen. Dat is de uitdaging voor de sector. Waar kun je echt toegevoegde waarde bieden nu en in de toekomst? De consument betaalt alleen voor dienstverlening als hij snapt dat hij het nodig heeft. Go for it, zou ik zeggen”.

Regeldruk en de kosten van het toezicht zorgden altijd voor veel geklaag. Is er wat aan te doen?
“Die regels zijn er met een reden gekomen. Ons doel is echt om de consument in kwetsbare situaties te beschermen. De adviseur en de verzekeraar zijn natuurlijk veel beter geoutilleerd om in te schatten wat de risico’s zijn en zijn dus altijd in het voordeel. We moeten dat wel een beetje gladtrekken. Nieuwe producten moeten nuttig en veilig zijn. En kosteneffectief. Je moet die producten alleen aanbieden aan die mensen die het ook kunnen doorgronden. Dat vinden we heel belangrijk. We willen voorkomen dat er raceauto’s verkocht worden aan pubers.”

En wat doet de kritiek dat de AFM als ‘zelfrijzend bakmeel’ is? De toezichthouder wordt namelijk alsmaar groter en groter.
“Ik heb laatst de memoires van de eerste AFM-voorzitter, Arthur Docters van Leeuwen, gelezen. Dan zie je ook dat de AFM er steeds meer taken bij krijgt. Accountants kwamen er bij. Er zijn ook wat zaken in uw sector geweest die om toezicht vroegen. Vroeger waren we kleiner. Maar toen hadden we ook een kleiner takenpakketje. De taart is groter geworden, maar er is ons ook gevraagd om meer taart uit te serveren.”

Wat staat er nu bovenaan het prioriteitenlijstje van de AFM?
“Wij vinden het belangrijk dat de adviseurs in business blijven. Dat betekent dat hij/zij met de tijd mee moet. Wij denken dat het accent dan niet enkel en alleen moet liggen op het verkopen van een product, maar ook op de nazorg. En veel kan echt op een digitale wijze. Vroeger was het veel werk, al die administratie, maar nu kan het met een druk op de knop inzichtelijk worden. Nadenken over dat digitale traject is noodzakelijk om een goede bedrijfsvoering te houden. Ook wordt het aanbod van producten steeds groter."

"Het is de vraag of je van al die producten nog wel alles kunt weten. Moet je je niet specialiseren? Of moet je nauwer gaan samenwerken met anderen? Daar moeten ze echt over nadenken. Alles met je kantoor willen afdekken…dat is ook een beetje van vroeger.”

Jullie maken je nogal zorgen over de hypotheekverstrekking aan starters. Ze lenen te veel en als ze werkeloos worden of scheiden komen ze in de problemen. Bovendien geven ze vaak hun studieschuld niet op. Hoe zit het met execution only? Is dat ook niet erg risicovol?
“We zien steeds meer execution only-producten. Op zich is daar niets mis mee als het product adequaat is. En als de persoon die het sluit ook de noodzakelijke kennis en ervaring heeft. Het heeft wel onze aandacht en we doen er nu onderzoek naar. Is er wel genoeg guidance? Dit is geen onderwerp dat we laten liggen, daar is het te belangrijk voor. We willen niet iedereen de goedkope toegang tot een hypotheek afnemen, maar we willen wel voorkomen dat het in verkeerde handen valt.”

'De verzekeringswereld is niet de horeca, maar toch voelt het als stilte voor de storm'

Corona lijkt vooralsnog niet heel veel effect te hebben op de hypothekenmarkt. Maakt u zich niet ten onrechte zorgen?
“De verzekeringswereld is niet de horeca, maar toch voelt het als stilte voor de storm. Het is wat unheimisch. De economie heeft gewoon een heel harde klap gekregen, van min 9 procent. Mensen ervaren dat minder. Er zijn veel steunmaatregelen gekomen: TOZO en NOW. De klap is gedempt. Maar nu denkt men toch dat we niet snel op hetzelfde niveau terugkomen als voor corona. Er gaat een aantal bedrijven omvallen. En mensen gaan hun baan kwijtraken. Dan gaan ze toch minder consumeren. Veel mensen hebben ook echt geen reserves die dat kunnen opvangen. En dan krijg je betalingsproblemen. Dat gaat de hele economie raken en dus ook de adviseurs en verzekeraars”.

En dan nog het onderwerp van de actieve transparantie: heeft de AFM daar ook een taak?
“Wij hebben op de consultatie gereageerd. En wij hebben ons positief uitgesproken over actieve transparantie. Wij vinden het belangrijk dat de klant weet wat hij betaalt en aan wie. Is het een redelijke vergoeding voor de diensten die de klant krijgt? Wij zijn dus voorstander. De minister van Financiën heeft ook uitgesproken dat hij van plan is om het door te voeren.”

Waarom bent u dit eigenlijk gaan doen? Waarom wilde u de burcht aan de Vijzelgracht in Amsterdam betreden?
“Ik heb mijn hele leven gewerkt op het terrein van de economie en de publieke zaak. Ik vind de missie van de AFM aantrekkelijk. Het moet efficiënt en we willen de consument beschermen. Dat is een mooie missie. Het is ook nog ingewikkeld en dat maakt de puzzel moeilijker om te leggen. Ik vind dat gewoon leuk.”

Cv Laura van Geest (58)
Van Geest studeerde algemene economie (1989) en bestuurskunde (1992) aan de Erasmus Universiteit. Ook voltooide ze in 1992 de beroepsopleiding financieel-economisch beleidsmedewerker. In 1990 trad Van Geest in dienst van het ministerie van Financiën bij de directie Buitenlandse financiële betrekkingen. Ze vervulde op het ministerie verschillende functies. Van 2013 tot 2020 was ze directeur van het Centraal Planbureau. In februari 2020 werd Van Geest bestuursvoorzitter van de AFM.