Minister Ollongren (BZK) maakte kort voor het zomerreces in een Kamerbrief bekend tevreden te zijn over de ontwikkelingen op het gebied van maatwerkhypotheken. Volgens de minister kunnen consumenten met een wat complexere hypotheekaanvraag steeds vaker terecht bij geldverstrekkers. Een logisch vervolg van de ontwikkelingen in de afgelopen jaren meent Wouter Schilperoort (foto), hoofd Koop- en Kapitaalmarkt bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en in die hoedanigheid verantwoordelijk voor het platform Hypotheken. Dat heette tot voor kort Platform Maatwerk, maar wordt nu voorgezet in bredere zin, waarbij alle problemen die er zijn met hypotheken de revue kunnen passeren.

Geen statische toestand

De verbreding betekent volgens Schilperoort niet dat de gerealiseerde maatwerkoplossingen vervolmaakt zijn. “Dat denk ik niet. Maatwerk zal nooit 100% van de vraag afdekken. Bovendien is het ook geen statische toestand, de behoefte aan maatwerk blijft zich ontwikkelen.”

Een groot goed

De insteek van het platform is volgens Schilperoort nooit geweest om een hypotheek voor iedereen mogelijk te maken. “Van oudsher wordt de eigen woning in Nederland als een groot goed gezien. Niet voor niets stimuleren we dat tot op dag van vandaag door onder meer de hypotheekrenteaftrek. Dat beleid heeft ook nadelen gehad, want achteraf beschouwd zou er nu minder schuldproblematiek zijn als er voor de crisis minder ruimhartig hypotheken waren verstrekt. Het doel van het platform is niet maatwerk op zich maar maatwerk op een verantwoorde manier mogelijk maken. Je moet altijd oppassen voor een volgende crisis.”

Individuele situatie

Het toenemende aanbod van maatwerk voor bepaalde doelgroepen roept de vraag op of het platform niet opnieuw overkreditering faciliteert. Daarvan is volgens Schilperoort geen sprake. “Het uitgangspunt is dat het verantwoord gebeurt. Dit moet ook voor de individuele situatie beoordeeld worden. Daarnaast is het risico van overkreditering door ander beleid verkleind.” Hij wijst op de daling van de LTV, die sinds 1 januari op 100% zit. De schuld is daardoor niet hoger dan de waarde van de woning. De recente geschiedenis leert echter ook dat een waardestijging die nu verdisconteerd zit in de woningprijzen, in het geval van een crisis ook zo weer wordt ingeleverd.

Financiële stabiliteit

Voor toezichthouder DNB is die conjuncturele kwetsbaarheid reden om al geruime tijd in navolging van internationale gremia te pleiten voor een verlaging van de LTV naar 90%. Schilperoort: “DNB is daar voorstander van vanuit het oogpunt van financiële stabiliteit. Het zou de toegang tot de woningmarkt echter verder beperken. Kopers zijn dan verplicht om de eerste 10% van hun woning bij elkaar te sparen, geen gering bedrag, wat bovendien ook nog eens bovenop de kosten koper komt. Handhaving van de huidige LTV zien wij als een goede balans tussen financiële stabiliteit en toegankelijkheid.”

Loslaten inkomensnormen

Inmiddels zijn er zoveel explainsituaties waarbij de adviseur -mits goed gemotiveerd- kan afwijken van de vaste regels dat de vraag gerechtvaardigd lijkt of maatwerk niet de nieuwe standaard is geworden. Voor scheidend toezichthouder Paul Schuiling was het in ieder geval reden om te pleiten voor een zekere mate van terughoudendheid bij het toepassen van maatwerk. Het is volgens hem niet de bedoeling dat het de nieuwe norm wordt. Reden voor woningmarkthoogleraar Peter Boelhouwer om in reactie hierop juist te pleiten voor het loslaten van de inkomensnormen voor niet-NHG hypotheken. Hij wil juist minder regels en meer maatwerk, zodat vooral starters op de woningmarkt meer aan hun trekken komen.

Twee uitersten

Schilperoort spreekt van een discussie tussen twee uitersten, maar stelt dat er binnen het platform veel draagvlak is voor de inkomensnormen. “Er is weinig tegen het verstrekken van maatwerk, zolang het verantwoord gebeurt. Tegelijkertijd heeft de crisis geleerd wat er kan gebeuren als we de teugels te veel laten vieren. We willen niet terug naar die tijd, waarin hypotheken zijn verstrekt door op basis van toekomstperspectief tot ver boven de woningwaarde te financieren.”

am:hypotheken 2018

am:hypotheken 2018, op 27 september in Utrecht, staat helemaal in het teken van maatwerk. Andere sprekers zijn onder meer Matthijs Mons (Yellowtail), Harrie-Jan van Nunen (De Financiële Makelaar), Karin Polman (Florius) en Marcel Warnaar (Nibud). Kijk voor het volledige programma en alle sprekers op hypotheken.amweb.nl.

Het complete interview met Wouter Schilperoort staat in am: 43. Deze uitgave verschijnt op 14 september.