De klant is zelfstandige en sluit met zijn partner via CapFinlex in Den Helder een hypotheek met drie leningdelen, waarvan de rente tot 1 juni 2026 vaststaat. Eind 2015 wil hij de hypotheek wijzigen; de adviseur geeft aan daarvoor “de jaarcijfers, de IB-aangiften en aanslagen en de resultaten (mag op een A4-tje)” nodig te hebben. Die gegevens moeten door de boekhouder worden verstrekt. De klant meldt zelf alvast dat zijn winst dat jaar een stuk lager zal zijn dan in 2014.
Advies en omzetting
De adviseur stelt (gedeeltelijk) omzetting naar een annuïteitenhypotheek voor en afkoop van de lopende beleggingsverzekering om met de afkoopwaarde van € 10.000 de lening te verlagen. De nettolasten bedroegen € 607 per maand. In de nieuwe situatie worden de maandlasten € 764, uitgaande van een belastingteruggave van € 260 op basis van een tarief van 36,55%. Daar gaat de klant mee akkoord en er wordt € 1.350 in rekening gebracht voor het advies.
Bij de offerte noteert de adviseur vervolgens: “Totale maandelijkse teruggave conform aan mij verstrekte info: € 289. Totaal incl. annuïteit: € 704 netto per maand.” De klant tekent en de hypotheek wordt omgezet.
Daarna ontstaat een discussie over de hoogte van de renteaftrek, die lager uitpakt dan de klant had gedacht. Aan de accountant van de klant laat de adviseur weten dat hij voor het berekenen van de teruggave is uitgegaan van het inkomen van de zelfstandige, omdat hij in het hogere IB-tarief van 40,4% valt. “Wij bereken overigens veiligheidshalve altijd 2% i.p.v. 0,75% eigenwoningforfait. Derhalve hebben wij een teruggavepercentage berekend van 38,5% (op basis van 40,4% tarief en 2% eigenwoningforfait).”
Winst geen belastbaar inkomen
De accountant stelt dat de adviseur voor het bepalen van het inkomen ten onrechte is uitgegaan van de winst voor belastingen. “Dat is heel wat anders dan het belastbaar inkomen waarover het tarief wordt berekend. Winst voor belastingen wordt nog verminderd met de zelfstandigenaftrek ad € 7.820 en de mkb-vrijstelling.” Daarom komt de boekhouder op een belastbaar inkomen dat in het lagere tarief van 36,55% valt. De aftrekpost eigen woning toewijzen aan het (hogere) inkomen van de partner, die uitkomt op € 17.000, levert geen beter resultaat op. “Meer kan de familie dus niet terug krijgen. Ook van uw bemiddelingskosten komt dus niets terug, terwijl zij dachten dat zij hier ongeveer € 500 extra via de belastingen konden terugkrijgen.” Een nieuwe boekhouder komt tot dezelfde conclusie: de maximale aftrek is € 1.631.
'Niet mijn taak'
De adviseur meldt vervolgens aan zijn klant: “Het is niet mijn taak om de werkzaamheden van een boekhouder te controleren. Nogmaals ik heb mijn bevindingen inzake de hoogte van jullie hypotheekrenteteruggave gebaseerd op de stukken en informatie die jullie mij hebben overlegd. Uitgaande van een teruggave via de laagste schijf (36,55%) en verrekend met het eigenwoningforfait zou jullie teruggave alsdan in mijn optiek € 263 per maand moeten bedragen.”
Uit coulance betaalt de adviseur wel een deel van de kosten terug.
Zelfde teruggave
De klant dient een klacht in bij Kifid: hij wil de advieskosten terugbetaald hebben en het verschil tussen het berekende bedrag en het werkelijke bedrag aan belastingteruggave. De adviseur heeft onjuiste informatie verstrekt over de belastingteruggave, vindt hij. De adviseur werpt tegen dat voor de omzetting van de hypotheek geen inkomensgegevens nodig waren en dat hij altijd aangeeft dat zijn berekening kan afwijken van de berekening van de accountant. Bovendien is er geen sprake van een wijziging in de belastingteruggave na de omzetting, voert hij nog aan als argument. "De hoogte van de teruggave is ten opzichte van de afgelopen jaren slechts minimaal gewijzigd doordat de waarde van de oude verpande polis is ingelost op de hoofdsom/ hypotheek."
Onnodige fout
De geschillencommissie van Kifid stelt vast dat de adviseur foutieve berekeningen over de belastingteruggave heeft gemaakt. “Dat deze berekeningen een indicatief en/of voorwaardelijk karakter kenden, is op basis van het adviesdossier niet te achterhalen.” Daarnaast lag een verandering in de teruggave niet voor de hand omdat de hypotheekrente gelijk bleef. “Een zienswijze die door adviseur eerst in de onderhavige klachtkwestie wordt gedeeld. Het eerder ingenomen standpunt van adviseur dat hij zich op de gegevens van consument heeft gebaseerd, treft derhalve geen doel. De Commissie stelt, tot slot, vast dat deze fout onnodig was.”
De adviseur moet daarom een deel van zijn vergoeding terugbetalen, vindt Kifid. Volledige terugbetaling is niet aan de orde, omdat uiteindelijk door bemiddeling van de adviseur de gewenste omzetting tot stand is gebracht. De klant krijgt in elk geval niet het verschil tussen de voorgespiegelde en de werkelijke teruggave vergoed: “De omvang van de belastingteruggave zou in het geval door adviseur de juiste informatie was verstrekt, niet anders zijn geweest.”
